کتاب آیین نامه رانندگی پایه دوم

کتاب آیین‌نامه رانندگی پایه دوم یکی از مهمترین کتاب‌ها در حوزه رانندگی و تربیت رانندگان است که به منظور آماده‌سازی و آموزش رانندگان حرفه‌ای در کشورمان تهیه شده است. این کتاب در سه بخش شامل تئوری، عملی و اصول رانندگی تدوین شده است که در هر بخش درس‌های مختلفی در رابطه با رانندگی و اصول آن به کاربران ارائه می‌شود.

در بخش تئوری، مباحث مرتبط با اصول رانندگی، تعامل راننده با خودرو، اصول رانندگی در شرایط مختلف جاده‌ای، قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، رانندگی در شرایط بحرانی و… به تفصیل بررسی می‌شود. در بخش عملی، نحوه رانندگی در شرایط مختلف جاده‌ای، دستورالعمل‌های ایمنی برای رانندگان و روش‌های کاهش خطرات رانندگی یاد داده می‌شود. در بخش اصول رانندگی، قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی در کشور، نحوه برخورد با قوانین رانندگی و تجربه‌هایی از رانندگی در شرایط مختلف ارائه شده است.

همچنین در این کتاب به بررسی اصول ایمنی راه‌ها، نحوه پیشگیری از تصادفات رانندگی، تشخیص علل تصادفات رانندگی و راه‌های پیشگیری از آن‌ها پرداخته شده است. هدف از تدوین این کتاب، ارتقای سطح ایمنی رانندگان و رانندگی در جاده‌ها و کاهش وقوع تصادفات در جاده‌های کشور است.

در نتیجه، کتاب آیین‌نامه رانندگی پایه دوم یکی از کتاب‌های حیاتی در حوزه کارآموزی رانندگی است که به مرور آن رانندگان مهارت‌های لازم برای رانندگی امن و هوشمند را می‌آموزند. بنابراین، توصیه می‌شود که هر راننده‌ای که می‌خواهد در جاده‌های کشور به شیوه‌ای ایمن و مسئولانه رانندگی کند، این کتاب را بخواند و با مباحث آن آشنا شود.

1- آشنایی با خودرو

ماشین یکی از شگفت‌انگیزترین وجودهای دنیای مدرن است که توسط بسیاری از مردم برای حمل و نقل در معیشت روزمره استفاده می‌شود. آشنایی با خودرو به دانش و مهارتی اطلاق می‌شود که برای رانندگی و بهره‌برداری از خودرو مورد نیاز است. برای مقابله با این ظرفیت‌های پیچیده، رانندگان باید دانش خود را توسعه دهند و مهارت در رانندگی، نگهداری و تعمیر خودرو را به طور مناسب یاد بگیرند.

آشنایی با خودرو با شناسایی قطعات مختلف ماشین و جایگاه آن‌ها در سیستم خودرو، ویژگی‌های مختلف موتور، طریقه کار با دنده و تعمیرات ساده، سلامتی و نگهداری پنل ها و داشبورد، دانش ضروری از تجهیزات ایمنی و مفاهیم اصولی رانندگی شامل سوار کردن، ترمز، حرکت و توقف مربوط می‌شود. همچنین، حفظ و تعمیر خودرو نه تنها تأثیر مستقیم بر فعالیت رانندگی دارد، بلکه به تشدید عمر خودرو و کاهش هزینه‌ها برای مالکان خودرو نیز کمک می‌کند.

آشنایی با خودرو برای هر فردی که قصد دارد موجبات فراهم کردن اطمینان درونی و درک درستی از چگونگی کار یک خودروی پیچیده است. علاوه بر این، اگر چه ممکن است برای بسیاری از مردم تعمیر خودرو به نظر بی‌فایده یا بسیار سخت به نظر برسد، اما این دانش در زمان‌های اضطراری و برای تصادفات حتی امور جزئی مانند تعویض باطری یا حتی پمپ باد بسیار ارزشمند و ضروری خواهد بود. به بیان دیگر، آشنایی با خودرو برای هر کسی که از ماشین استفاده می‌کند، ضروری است.

2- خطوط، راهنمایی ها و علائم راهنمایی و رانندگی

خطوط، راهنمایی ها و علائم راهنمایی و رانندگی بخش مهمی از اصول و قوانین رانندگی هستند. این بخش به عنوان یکی از ابزارهای اصلی برای ایجاد ترافیک بهتر و پایدار در جاده ها عمل می کند.

در کنار خطوط جداکننده جاده، خطوط ابزار مهمی برای جداکردن سطح جاده و ترتیب دهی ترافیک هستند. خطوطی که در وسط جاده قرار می گیرند، برای جداکردن دو جهت رانندگی استفاده می شوند و خطوطی که در کنار انواع خطوط جداکننده قرار می گیرد، برای نشان دادن نواحی مخصوص نگهداری یا پارکینگ ماشین ها به کار می رود.

همچنین، علائم راهنمایی و رانندگی نیز بخش مهمی از قوانین و اصول رانندگی هستند. این علائم می توانند از نوع تابلوهای راهنمایی و رانندگی تا نوشته های روی آسفالت جاده ها متنوع باشند و با توجه به نیازهای جاده، اندازه و شیب شیار می توانند متفاوت باشند.

در کنار خطوط و علائم، راهنمایی ها هم می توانند در ایجاد ترافیک موثر و پایدار مؤثر باشند. این راهنمایی ها می توانند از محلی روی قطعه رانندگی شما یا توسط پلیس استفاده شوند.

در کل، خطوط، راهنمایی ها و علائم راهنمایی و رانندگی همه در کنترل ترافیک و پایداری آن برای روشن سازی ترافیک در جاده ها به کار می روند. برای نگهداری بهتر این بخش ها از مصالح کیفی استفاده شده و عوامل خارجی مثل هوا و باران و فرسایش بر روی آنها تاثیر می گذارند، لذا نگهداری و تعمیر آنها بسیار موثر در ایجاد ترافیک پایدار و روان است.

3- اصول توقف، پارکینگ و رانندگی در شهر

این بخش به بحث درباره چگونگی توقف، پارکینگ و رانندگی در شهر می‌پردازد. شهر‌ها با گسترش و توسعه همراه بوده و به شدت به سرعت رشد خود ادامه می‌دهند، هم‌چنین جمعیت و تعداد خودروها نیز افزایش یافته است. بدون توجه به قوانین کاربردی ترافیک، چه به رانندگان، ارشدان سنی و چه به خودروهای موتوری باعث بروز مشکلات بسیاری در شهر می‌شویم. عدم توجه به اصول توقف، پارکینگ و رانندگی نه تنها باعث افزایش زمان برای رسیدن به مقصد می‌شود بلکه این قضیه بر محیط زیست و همچنین ایمنی عابرین نیز تأثیر می‌گذارد.

اصول توقف در شهر به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود. اولاً، هرگز نباید خودرو را در محل‌های توقف ممنوعه، مانند سایه‌ دار مخصوص عبور و مسیر اضطراری و بیمارستان‌ها رها کرد. برای جلوگیری از سربسته شدن محل‌های توقف شهر، ممکن است بخشی از جاده را محدود کنند. بهتر است همواره قوانین کاربردی ترافیک را رعایت کرده و در محل‌های توقف مجاز و همچنین ممنوع‌التحرک توقف کرده و پارک نکنید.

همچنین پارکینگ در شهر باید به طور مسئولانه انجام گیرد. در حین پارک شدن باید به دقت موقعیت خودرو خود را انتخاب نموده و به هیچ‌وجه نباید خودرو را در محل‌های ممنوع پارک کرد. علاوه بر این، هرگز خودرو را رها نکنید که باعث مانع شدن راه عابرین شود. در شهرها اکثر محل‌های پارکینگ مجانی نیستند، بنابراین بهتر است دست به دست هنگام تصمیم‌گیری درباره پارکینگ بردارید و همچنین حتماً باید برای پارک کردن در محل‌های مجاز پولی پرداخت کنید.

اصول رانندگی نیز باید به طور مستمر رعایت شود تا از فراز و فرود های ترافیکی بدونیم و در شهر آسایش بیشتری داشته باشیم. اصولی شامل رعایت سرعت مجاز، آستانه و چراغ های راهنما، زمان انتظار برای گذشت عابرین و مشاهده و رعایت نشان‌های ترافیکی می‌باشد. پرهیز از استفاده از موبایل و سایر عوامل تغییر کار برای بالا بردن سلامتی ترافیک بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در کل، رعایت اصول توقف، پارکینگ و رانندگی در شهر، دستاوردی سودناک و خوش‌بختی برای شهروندان و محیط زیست است.

4- رانندگی در بزرگراه

رانندگی در بزرگراه یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های مرتبط با حرکت و جابجایی در جاده‌هاست. بزرگراه‌ها علاوه بر مخاطراتی که با خود دارند، حالت خاصی از عرض و طول و شرایط فرماندهی و کنترل رانندگان را هم دارند.

اگر می‌خواهید در بزرگراه کار کنید، باید برخی قواعد رانندگی را برای ایمنی و داشتن تجربه‌ی خوب در این مسیر رعایت کنید. این شامل اصول صحیح نگهداری خودرو، نحوه‌ی رانندگی در جاده‌های پر ترافیک، انتخاب سرعت مناسب برای حرکت، نحوه‌ی گذشت از خودروهای دیگر، نحوه‌ی تأیید و جهت دادن نوار است.

اصول نگهداری خودرو به معنای مرتب کردن و تعویض روغن و تایر های خودرو، بررسی اگر سوخت و روغن درست تأمین شده‌اند و همچنین سرویس‌های منظم گرفت و تمیز شدن خودرو برای حداقل مجرای هوا و رؤیت خوب از مسیر تعیین شده‌است.

تاندن شدن خودرو با سرعت بالا ممکن است باعث شود که احتمال بروز تصادف زیاد شود، بنابراین برای محافظت از خود و اطرافیان خود از سرعت مناسبی استفاده کنید. همچنین بایستی همیشه حواس خود را به اطراف جاده‌ی بزرگ نگه داشته و از سیگنال‌های ترافیکی استفاده کنید.

انتخاب مسیر و تمرکز روی سطح جاده بسته به شرایط فرماندهی متغیر، تصادفات و دیگر خطرات در بزرگراه ممکن است به شما کمک کند که از وضعیت ناپایدار جاده‌ی بزرگ در امان باشید. برای دید درست و بهبود بخشیدن ترافیک، بایستی به نوارهای رنگی و ترشح هر روز توجه کنید تا دوستان خودرویی دیگری را پیدا کنید و تلاش کنید از گرفتن نوار و بعدی حرکت ، جلوی او رانتان نداده و وضعیت سرویس کابینت‌های خودرو را همیشه در پایین دسترس خود نگه دارید.

این نکات مهم در رانندگی بر روی جاده‌های بزرگ با هدف ایجاد امنیت و رعایت حفظ قوانین و مقررات در جاده، تجربه‌ی خوبی از رانندگی را برای شما به همراه خواهند داشت.

5- رانندگی در جاده های منطقه ای و روستایی

رانندگی در جاده های منطقه ای و روستایی یکی از فعالیت هایی است که برای هر راننده بسیار مهم است. این نوع رانندگی با شرایطی متفاوت با رانندگی در شهر و به خصوص در محیط های ترافیکی شلوغ مواجه است. به عبارتی دیگر، این نوع رانندگی شامل عوامل زیادی است که در شهر نمی‌توان آنها را به راحتی دید.

در رانندگی در جاده های منطقه ای و روستایی، رانندگان می‌بایست به نکاتی از قبیل رعایت سرعت مناسب، به دست آوردن اطلاعاتی درباره هوا و شرایط جاده، عبور از محل های خطرناک و مثلاً روستاهای کوچک فرهنگی و اجتماعی‌ای که با ساکنان آنها باید مذاکره کرد، توجه کنند. به هرحال، در رانندگی در جاده های منطقه ای و روستایی باید همیشه مراقب باشیم، زیرا عمدتاً شرایط جاده متفاوتی با شرایط شهری دارند که به عموم درکی از رانندگی بسیار مخصوصی نیاز دارد.

حفظ امنیت در رانندگی در جاده های منطقه ای و روستایی نیاز به توجه و انگیزه برای راننده و همچنین تمرین برای تصمیم گیری در شرایط سخت دارد. همچنین، رعایت قوانین و مقررات با حفظ قدرت خودرو و سرعت مناسب می‌تواند باعث کاهش خطرات و مخاطرات دیده شود. در نهایت، رانندگی در جاده های منطقه ای و روستایی نیاز به تجربه و آگاهی دارد که با مرور آن، می‌توان باعث حفظ سلامت و محافظت از خود و دیگران شد.

6- قوانین حمل و نقل

قوانین حمل و نقل به طور کلی شامل نگهداری، حمل و نقل، توزیع و فروش محصولات مختلف می‌شود. قوانین حمل و نقل با هدف حفاظت از سلامتی و ایمنی عمومی، پیشگیری از تأثیرات منفی بر محیط زیست، بهینه‌سازی هزینه‌ها و ارتقای کیفیت خدمات ترافیکی تدوین شده است.

در این مورد، قوانینی برای حمل و نقل بار و مسافر در نظر گرفته شده است. در بخش حمل و نقل بار، داشتن مجوز از سازمان‌های مربوطه، بارگیری متناسب با ظرفیت خودرو، بسته بندی درست بار، نصب وسایل ایمنی بر پایه قانون و نظارت بر بار است. همچنین، در حمل و نقل مسافر، شامل نظارت بر شرایط ایمنی خودرو، نشانه‌گذاری و محدودسازی سرعت، قوانین استفاده از کمربند ایمنی بوده و همچنین رعایت بهداشت و ایمنی در صورت وجود حوادث.

در زمینه حمل و نقل عمومی، نظارت بر شرایط ایمنی و سلامتی وسایل حمل‌ونقل عمومی، مانند اتوبوس، تاکسی، و مترو و نیز پایش مستمر رانندگان، پرسنل و مسافران، از موارد قابل توجه است. البته، فعالیت‌های بخش حمل و نقل شامل سایر اموری نیز می‌شود که برای آنها چارچوبی تعیین شده است، مانند تهیه استانداردهای لازم برای وسایل حمل‌ونقل، تعیین نواحی ممنوع و محدود برای حرکت خودروها و موارد دیگر.

در کل، این قوانین برای حفاظت از سلامت و ایمنی افراد و محیط زیست، بهینه‌سازی هزینه‌های حمل و نقل و رعایت حقوق و توانمندی‌های قانونی بوده و لازم است که تمامی افراد و ارگان‌های دخیل به این حوزه، آنها را به طور کامل رعایت کنند.

7- راه اندازی خودرو

راه اندازی خودرو به معنای شروع به کار و ایجاد حرکت در خودرو است. این فرآیند توسط موتور خودرو انجام می‌شود که با اندازه گیری تعداد دور در دقیقه (rpm) و ترکیبی از مواد سوختی و هوا به شرایط ایده‌آل برای ایجاد انرژی و حرکت در خودرو می‌رسد.

به عنوان مثال، در خودروهایی با موتور بنزینی، فرایند راه اندازی با تزریق سوخت و هوا به داخل موتور آغاز می‌شود. این فرآیند توسط سیستم الکترونیک خودرو، به نام سیستم تزریق سوخت، کنترل می‌شود. در حالی که در خودروهای با موتور دیزل، فرایند راه اندازی با استفاده از فشار بالای سوخت جهت شعله‌ور شدن در موتور انجام می‌شود.

بعد از راه اندازی، با حرکت خودرو، سیستم جریان سوخت و هوا همچنان توسط سیستم الکترونیکی خودرو، کنترل می‌شود. هدف این سیستم کنترلی، حفظ شرایط بهینه برای سوخت‌رسانی به موتور و جلوگیری از احتراق ناکامل و یا سوخت‌راندن اضافی موتور خودرو است.

همچنین، بهینه‌سازی سیستم تزریق سوخت در خودروهای جدید، باعث بهبود کارایی و کیفیت سوخت‌رسانی و کاهش آلایندگی هوا در محیط زندگی شده است. بنابراین، به اندازه کافی اهمیت از راه اندازی صحیح و بهینه خودرو خارج نمی‌شود و توسعه تکنولوژی در این زمینه، بهبود عملکرد و کاهش تلفات موتور خودرو در طول عمر و یا مسافت به‌طور قابل ملاحظه‌ای ارائه داده است.

8- نحوه رانندگی در شرایط ویژه

رانندگی در شرایط ویژه به عنوان یکی از مهمترین مهارت های رانندگی به شمار می‌آید. در این شرایط، ممکن است با مشکلاتی مانند بارش باران، برف و یخبندان جاده روبرو شویم که باعث می‌شود بیشترین تمرکز و دقت را در رانندگی آنلاین قرار دهیم.

۱- رانندگی در بارش باران: برای رانندگی در بارش باران، اگر سرعت بیشتر از حد مجاز باشد، لاین های چسبیده به خط جاده را از دست خواهیم داد و باعث عدم کنترل رانندگی خود می ‌شویم. در این شرایط، توصیه می‌شود که با سرعت پایین‌تر و با حفظ فاصله ایمن از دیگر خودرو ها رانندگی کنیم. همچنین امکان خودروین راندن را در مسیرهایی که جاده ها نسبتاً تخلیه شده باشند، برای روان‌تر شدن رانندگی ما فراهم می‌کند.

۲- رانندگی در جاده های یخبندان: جاده های یخبندان مستلزم استفاده از تایرهای مناسب و خودرویی با سیستم فرمان و ترمز قوی هستند. همچنین باید توجه داشت که رانندگی با سرعت پایین بسیار مفید است. در جاده‌های یخبندان باید با دقت و تمرکز به رانندگی بپردازیم و همیشه فاصله ایمن از خودروهای جلو تر، رانندگان مشغول عبور و مرور، توقف یا ترمز زدن ناگهانی را رعایت کنیم.

۳- رانندگی در شرایط برف: در شرایط برف، استفاده از تایر‌های مجهز به پروفیل عمیق و صاف می‌تواند امنیت و کنترل رانندگی را افزایش دهد. به همین دلیل نیاز به فرمان قوی، ترمز همیشگی و پرقدرت بیشتر حس می‌شود. هنگامی که برف پوشیده شده است علتاتی نظیر کاهش جریان اطلاعات و قابلیت استدلال رانندگی به ضرورت بیشتری احساس می شود. بنابراین، باید سرعت خود را کم کنید و همواره فاصله امن را به محض خودرویی که از جلو بر می‌آید، حفظ کنید.

در کل برای رانندگی در شرایط ویژه، توصیه می‌شود که قبل از رفتن به خیابان، شرایط جوی را بررسی کرده و برای هر شرایط، خودروی خود را برای عملکرد و ایمنی مد نظر بگیریم. همچنین در هنگام رانندگی، همیشه باید دقت و تمرکز لازم را به کار برده و فاصله امن را رعایت کرده تا از موانع و خطرات احتمالی، به بهترین نحو ممکن جلوگیری کرد.

9- اصول ایمنی و ترافیک

ایمنی و ترافیک یکی از مهم‌ترین اصول در سطح جامعه است که به برقراری امنیت و آسایش در جامعه کمک می‌کند. در واقع، این اصول به منظور حفظ جان و اموال همه افراد با همکاری همه بخش‌های جامعه برقرار می‌شود. ایمنی و ترافیک همواره با مفهوم رانندگی و حرکت مرتبط است. ولی باید توجه داشت که این دو مسئله فراتر از رانندگی است و در هر زمینه دیگری نیز می‌توان با مفهوم ایمنی و ترافیک رو به رو شد.

اگر به مسائل عمومی روزمره توجه کنیم، تلاش برای حفظ ایمنی و ترافیک می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. محافظت از جامعه بر این اساس است که تعداد کمی بر سر راه مسلمان‌های ترافیک که به صورت صحیح حرکت می‌کنند، کیفیت و آسانی حرکت‌ها را بهبود بخشند، و از مراحل خطرناک جلوگیری شود. به عبارت دیگر، با در نظر گرفتن مسائل ایمنی و ترافیک، می‌توانیم به شدت کاهش تصادفات و افتادن خسارت در جامعه بپردازیم.

آیا با ایمنی و ترافیک از لحاظ رفتاری چه می‌توان کرد؟ بهترین راه برای پیشگیری از تصادفات و افتادن خسارت، پایبندی به قوانین ترافیک است. در هر شهر و میان شهری، علائم روشنایی و علائم راهنمایی برای کمک به رانندگان در طول راه هستند. رعایت سرعت مجاز نیز به عنوان یکی از اصول ایمنی ضروری است. عدم رعایت مناسب این موارد منجر به تعداد بسیاری از تصادفات، مصدومیت‌ها، و افتادن خسارت شدید می‌شود. در نتیجه، اصول ایمنی و ترافیک با توجه به سیستم روزمره در جامعه، خود را به عنوان یکی از مهم‌ترین اصول شناخته شده در جامعه نشان می‌دهد.

10- تصادفات رانندگی و نحوه پیشگیری از آن

تصادفات رانندگی یکی از مشکلاتی هستند که در حوزه حمل و نقل موجب خسارات جدی می‌شوند و می‌توانند به مرگ و زخمی شدن افراد بی‌گناه منجر شوند. این تصادفات معمولاً از اشتباهات فردی راننده، ضعف‌های فنی در وسایل نقلیه یا مشکلات مربوط به محیط جاده ناشی می‌شوند.

از جمله راهکارهایی که می‌تواند به کاهش تعداد تصادفات رانندگی کمک کند، رعایت قوانین و مقررات ترافیک می‌باشد. رعایت محدودیت سرعت، نصب روسریهای ایمنی و فلشرهای هشداردهنده در جاده‌ها، تنظیم سیستم علائم راهنمایی و رانندگی و به‌کارگیری نیروی انتظامی جهت نظارت و اعمال قانون، از جمله راهکارهایی هستند که به کاهش تصادفات رانندگی در جاده‌ها کمک می‌کنند.

عوامل فردی نیز می‌توانند در کاهش تصادفات رانندگی مؤثر باشند. یک راننده با داشتن آگاهی کافی در مورد قوانین رانندگی، فنی نقلیه و موقعیت‌های مختلف رانندگی، نه تنها می‌تواند خودش را در معرض خطر نیاز نگه دارد، بلکه می‌تواند در جهت کاهش تعداد تصادفات رانندگی نیز مؤثر باشد. البته جمعیت باید متوجه شود که توجه به جزئیات کوچک در روند رانندگی و قابلیت استفاده از دستگاه‌های حمل و نقل همراه با ایمنی و آسیب‌پذیری در یک مسیرهایی که در صورت وقوع حادثه، به راننده و سرنشینان زمین نخواهد ماند، بسیار حیاتی است.

به کاهش تعداد تصادفات رانندگی در جاده‌ها از طریق بهبود افزایش رعایت قوانین ترافیک، بهبود فنی نقلیه و آموزش کافی به رانندگان نیاز است. برای اهداف بیشتری ادای دادن به این بحث، باید فرهنگ ایمنی و ایمنی را برای نیروهای اجتماعی به عنوان توسعه کوتاه‌مدت و بلندمدت در نظر داشت، تا این‌که این امر در جامعه توسعه یابد و کمربند ایمنی برای شناخت شرایط متفاوت و فعال رانندگی از برنامه‌های حمایتی برای کاهش تصادفات رانندگی به شمار می‌آیند.