حرم حضرت معصومه (س) یکی از مهمترین مراکز زیارتی و مذهبی در ایران است. این حرم به سبب وابستگی به آل یاسین، سبک معماری خاصی دارد و زیارت آن به دلیل بودن در محل آرامگاه حضرت فاطمه معصومه، دختر امام موسی کاظم (ع)، برای مسلمانان بسیار مهم و قدسی است. شرایط مناسب برای زیارت و سکونت در این حرم، پذیرایی خوب زائران و پاسخگویی به نیازهای مختلف آنها، موجب شده است تا حرم حضرت معصومه، یکی از مراکز زیارتی، دینی و ثقافتی بسیار مهم در جهان اسلام باشد.
یکی از وظایف مهم امامت حرم حضرت معصومه، پذیرش و پاسخگویی به نیازهای زائران این حرم است. به همین جهت، در اطراف حرم و در داخل سایر اماکن زیارتی در شهر قم، هزاران فرصت شغلی برای مردم شهرفام نیز ایجاد شده است. در حالی که پاسخگویی به نیازهای زائران از جمله فرایندهای کشنده و پر شلوغی برای کارکنان حرم حضرت معصومه محسوب میشود، با این حال، تلاش برای بهبود خدمات حرم همیشه ادامه دارد.
در سالهای اخیر، با توجه به ایجاد تسهیلات جدید و مراقبت از شرایط مناسب برای زائران، حرم حضرت معصومه به یک مرکز توریستی برای غیر مسلمانان نیز تبدیل شده است. به عنوان مثال، در سالهای اخیر، گردشگران اروپایی و آسیایی نیز به دلیل معماری منحصر به فرد حرم و دیدنیهای تاریخی قم، به صورت مستقل به این شهر اقدام کرده و حرم معصومه را نیز در نظر گرفتهاند. در نهایت، حرم معصومه با برخورداری از معماری زیبا، پویایی فرهنگی، و سهولت دسترسی برای زائران، به یکی از مقاصد پرطرفدار در جهان اسلام تبدیل شده است.
آداب و رسوم حضور در حرم حضرت معصومه
حرم حضرت معصومه، یکی از مهمترین مراکز زیارتی برای شیعیان میباشد. مردم ایران و سایر کشورها علاقه بسیاری به زیارت این حرم دارند و هرساله هزاران نفر از همه جاهای جهان به این حرم میآیند تا از آرامش و صلابت آن استفاده کنند. برای حضور در حرم حضرت معصومه باید به بسیاری از آداب و رسوم توجه کرد تا بتوانید در محیطی متدین و معنوی دوستانه به احترام و حرمت بپردازید.
در این حرم، بر علاوه از محیط معنوی، فرهنگ و آداب و رسومی خاصی نیز برای حرمدیدگان وجود دارد. برای مثال، باید قبل از ورود به حرم، پوشش مناسب و شرعی مثل چادر و عمامه را بر زیست. همچنین، باید نوعی خاص از مودبیت و احترام در برابر محیط حاکم بر حرم را به نمایش بگذارید. دعا کردن با آواز بلند و جا آزار دادن به سایرین در این محل مذهبی ممنوع میباشد. همچنین، با خود کوچکهای موردنیازی مثل آب و غذا به همراه داشته باشید تا نیازهای خود را در حرم تأمین کنید.
هنگام ورود به حرم نیز باید دو قدم به عقب برگردید و پای سمت راست خود را بر روی بستر برچسب شده قرار دهید و به قبله نما روی باغ عباسی توجه کنید و استغفار کنید سپس وارد حرم شوید. در صورتی که از طرف شخص دیگری دعوت به عبور از مخدوم خاص به نمایش گذاشته شده، اجازه دهید که او اول عبور کند. علاوه بر این شخصی که به عبور از مخدوم دعوت شده، نباید به دنبال تحریک سایرین باشد و در عبور خود آرام باشد.
به عنوان پایان، باید گفت که در حرم حضرت معصومه، پذیرایی از زائران و کمک به آنان نیز بسیار مهم است. بنابراین، در صورت نیاز به کمک مالی و یا آشپزی برای اهداف خوبِ مردمی، با خیال راحت به شخص مربوط مراجعه کنید. در کل، به دلیل اهمیت تاریخی و دینی آن، حرم حضرت معصومه به عنوان یک مرکز مذهبی گردشگری بسیار مهم است. برای حضور در این محل، باید به آداب و رسوم آن کاملاً توجه کرد و با آرامش و مودبیت به احترام محیط و سایرین در این مکان پاک و معنوی عمل کرد.
تاریخچه حرم حضرت معصومه و اهمیت آن در اسلام
تاریخچه حرم حضرت معصومه، که در شهر قم قرار دارد، به قدمتهایی باز میگردد. ابتدا به گفته تاریخچهگران، قبر حضرت فاطمه معصومه پسری به نام امام کاظم حفظه الله در دوران سلطنتی هارون الرشید به تصرف شهر قم درآمد و پس از تلاشهای بیشتر و با دعم مردم، پهلوی قبر در جایی به ثبت رسید که بعدها به محلی بسیار مقدس در قلب شهر قم تبدیل شد.
این حضرت که نوه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله میباشد به دلایل بسیاری در اسلام شهید و خاصه از جهت نسب قدسی و مأمونیت پاکی از خطا و گناه و از نسل اهل بیت رسالت و فرهنگ متعالی اقامه شده است.
حرم حضرت معصومه مرکزی برای اجتماعات دینی، فرهنگی و علمی است و گردشگران زیادی از سراسر ایران و جهان به دیدن این حرم مقدس میآیند.این حرم با فضای خودش برای محیط زیبایی و خاصی برخوردار است و در آن اجرای رزم عشق، احکام و ادعیه، خدمات غذایی و صرفه جویی دینی انجام میشود.
در کنار این موارد، حضور و عزیمت به این حرم یکی از مورد علاقه مردم جهان اسلام است؛ زیرا به باور بسیاری، گردشگری به این حرم مقدس، به شیوهی مؤثر و عمیق و در styem تاثیرگذار برای پاکیزگی و آرامش روانی است. لذا حرم حضرت معصومه به یکی از مهمترین مکانهای زیارتی در بین مسلمانان تبدیل شده است.
جاذبه های گردشگری حرم حضرت معصومه
حرم حضرت معصومه، مکانی مقدس و مورد علاقه الهیان و زائران از سراسر جهان است که در شهر قدسی قم، در جنوب تهران، قرار دارد. این حرم مکانی است که به نمایندگی از فرزند نوزدهم امام علی (ع)، حضرت فاطمه معصومه (س) بر پایه بنای چند مرحوم در سالهای مختلف ساخته شده است.
یکی از جاذبههای گردشگری حرم حضرت معصومه، مصلای نورانی حرم است که بازدید بسیاری از زائران را به خود اختصاص داده است. این مسجد نورانی، به وسیله تزئینات خیره کننده و تنظیمات مولانا حوری به فضای آن جذابیت و زیبایی خاصی بخشیده است.
بازدید از موزه آستانه حرم نیز از دیگر جاذبههای گردشگری حرم حضرت معصومه است. این موزه حاوی جلوههای موسیقیایی، فرهنگی، هنری و تاریخی متعدد است که برای زائران و مسافران به نوعی دست نخورده است. همچنین، زائرین میتوانند از نمایشگاههایی با مضامین مختلف نیز دیدن کنند.
آبشار حرم حضرت معصومه نیز از جاذبههای دیدنی این حرم به حساب میآید. این آبشار، فضایی طبیعی و دلنشین دارد که در حدود ۵۰۰ متر از حرم قرار گرفته است و زائرین میتوانند در آنجا از آبپاشی و نماز جماعت بهره ببرند.
در نهایت، باغ حرم نیز برای زائرین و مسافران از جاذبههای مهم و دیدنی حرم حضرت معصومه به شمار میرود. این باغ با تنوع درختان و گلها، فضای آرام و دلنشینی را برای زائرین فراهم کرده است. همچنین، مسافران میتوانند از سرویسهای کافیشاپ، رستوران و بوفه در بخشهای مختلف باغ بهره ببرند.
اهمیت صلوات در حرم حضرت معصومه
اهمیت صلوات در حرم حضرت معصومه
حرم حضرت معصومه یکی از مکانهای مقدس و پربار تشیع است که هر ساله با حضور میلیونها زائر از سراسر جهان مورد عشق و احترام ویژهای قرار میگیرد. در این حرم، عشاق اهل بیت با انجام عبادات، زیارت و صلوات به شیعیان بهار قلب خود را پدید میآورند. از جمله عبادات مورد توجه در این حرم، صلوات برای حضرت معصومه میباشد.
صلوات، عبارتی است که در عرفان، مقدمه بر هر دعایی میباشد. نیز در اسلام، این عبارت به معنای فرستادن سلام و درود بر بهترین آفرینش خداوند، محمد و آل محمد است. بنابراین، صلوات برای پیروان شیعه اسلام، به معنای ارج گذاشتن و تقدیم درود به پاکی و مقدسیت حضرت معصومه میباشد.
صلوات در حرم حضرت معصومه اهمیت بسیاری دارد. هر روز صدها هزار نفر از زائران در حرم مقدس حضرت معصومه صلوات میفرستند. ارسال صلوات به معنای پذیرش خداوند از شما است. با فرستادن صلوات برای حضرت معصومه، شیعیان این اعتقاد را برای خودشان تثبیت میکنند که مقام عالی و الهی اهل بیت علیهم السلام همیشه باید در یاد بود و از بنیان شیعهگرایی است.
تنها تجربه حرم حضرت معصومه کافی نیست، به اندازهی تلاشی که برای این مقصد و بینشی به دست میآوریم، میتوانیم مقدار فراوانی از بازده روحی و جسمی را برای خود بدست آوریم. لذا فرستادن صلوات در حرم حضرت معصومه دامنه فراوانی از فواید و ارزشهای معنوی دارد. صلوات فواید بسیاری دارد که مهمترین آنها خشنودی خداوند و رسول خدا (ص)، پاک شدن از گناهان و بالا بردن مقام انسانی است.
به عنوان نتیجه، فرستادن صلوات در حرم حضرت معصومه یکی از فعالیتهای معانوی و خداپسندانهای است که هر ساله به میلیونها زائران این حرم آرامش، بخشش و امید واقعی در زندگی را میبخشد. با همینمعنا، زائران این حرم با فرستادن صلوات، به شیعیانِ جهان این پیام را منتقل میکنند که عشق و احترام شعائر الهی، برای آنان مهمترین چیز در زندگی میباشد.
شرح مراسمات دینی در حرم حضرت معصومه
مراسمات دینی در حرم حضرت معصومه، محل احترام و عشق بسیاری از شیعیان و پیروان اهل بیت عصمت و طهارت، به شمار میروند. در این حرم، مراسمات بسیاری برگزار میشود که هر یک از آنها دارای قابلیتهای معنوی و قربانگیزی خاص خود هستند.
یکی از مهمترین مراسمات، دعای توسل است که با مشارکت افراد زیادی برگزار میشود. در این مراسم، حاجتهایی که میخواهند از حضرت معصومه بخواهند، به کنار رفته و با شکوهی بینظیر، افراد دعای توسل را از زبان آیت الله حاج شیخ علیحسینی بیان میکنند. در طول این مراسم، افراد همچنین توانایی دعا و زیارت خود را به نمایش میگذارند.
مراسم دیگری که در حرم حضرت معصومه برگزار میشود، زیارت و قرائت آیات قرآن است. در این مراسم، شیعیان و پیروان اهل بیت با قلبی پر از شوق و عشق، در پیشگاه حضرت معصومه قرآن را به نثار آن حضرت میکنند. این مراسم به عنوان یکی از با فضیلتترینهای حرم حضرت معصومه در نظر گرفته میشود.
در مراسمات دیگری که در حرم حضرت معصومه برگزار میشود، به شمار میروند: برگزاری مراسم عزاداری در دهه اول محرم، تشییع جنازه شهدای اهل بیت، برگزاری آموزشهای دینی و تربیتی، توزیع جهیزیه در میان زنان و کودکان و... که همه با هدف محوریت دینی و تربیتی شیعیان برگزار میگردد. به طور کلی، حرم حضرت معصومه برای ایرانیان و بسیاری از مسلمانان جهان، محلی است که برای بازدید و عبادت به آن سفر میکنند و در آنجا با نهایت توانهای خود، به خدمت یاد و بزرگداشت مقام عالی حضرت معصومه مشغول میشوند.
معرفی اماکن مذهبی و دیدنی در حرم حضرت معصومه
اماکن مذهبی و دیدنی در حرم حضرت معصومه، از جمله مزار شریف امامزادگان، مسجد جامع، پایانه حج تفتان، بسیاری از مکانهای مذهبی و تاریخی برای زائران و تفاسیر جستجوکنندگان مذهبی می باشند.
مزار شریف امامزادگان حضرت احمد بن موسی (ع) و حضرت علی بن موسی الرضا (ع) بسیار مهم است و برای زائرانی که برای عبادت به این حرم می آیند، اهمیت ویژه دارد. این مقبره یکی از بزرگترین مراکز مذهبی در ایران است که به عنوان مرکز عالمی مدافعان حرم، مورد توجه قرار گرفته است.
مسجد جامع حرم حضرت معصومه نیز یکی از مهمترین مکانهای دیدنی در این حرم می باشد که برای نیمه شب احیا و زائرانی که نیمه شب در اینجا حضور دارند، اهمیت ویژه ای دارد.
پایانه حج تفتان نیز از جمله اماکن مذهبی در حرم حضرت معصومه می باشد که به عنوان نقطه عبور حجاج و زائران به سمت مشهد، بسیار مهم است.
در کنار مکانهای مذهبی و دیدنی در حرم حضرت معصومه، مراکزی نیز برای خرید و تفریح موجود است. به عنوان مثال، در سطح اول حرم، مجموعهای از فروشگاهها و رستورانهای عربی و ایرانی وجود دارد که برای گردش در حرم بسیار مفید هستند.
به طور کلی، حرم حضرت معصومه یکی از بزرگترین مراکز مذهبی و زیارتی در جهان است که هر عامه بیش از ۲۰ میلیون نفر از ایران و سراسر جهان به این مکان مقدس سفر میکنند. اماکن مذهبی و دیدنی بسیاری در اینجا وجود دارند که برای علاقه مندان به بازدید از مکانهای مذهبی، ارزش بسیاری دارند.
روایات و احادیث مرتبط با حرم حضرت معصومه
حضرت فاطمه معصومه (س)، دختر چهاردهم امام موسی کاظم (ع)، از نوادگان محمد پیامبر (ص) و از آن جمله مقدّسات و مجاوران حریم حضرت امام رضا (ع) میباشد که در شهر قم، در محلی به سراهیاری بهنام «موسی بن خارجه» ساکن است.
این حرم، با برخورداری از جایگاه و حرمتی مابین مردم ایرانی، از یکی از مهمترین بناهای مذهبی شیعیان در کشورمان است. این مکان، همانگونه که در متن بسیاری از روایات و احادیث شیعه نیز ذکر شده، ثابت نشده است. برخی از روایات نیز میگوید که حضرت فاطمه معصومه (س) بعد از وفات پدرش، با همراهی عمویش (جعفر بن موسی) به شهر قم سفر کردند و در سومین سال ازدواجش با «وَکیع بن جَراحَه» در این شهر دیدارِ خداوند بلندمرتبه بهرسم آوردند.
افرادی که از سراسر جهان برای زیارت حرم مقدس حضرت معصومه به قم میآیند، برای نیّت پاک و قلب صاف خود در این مکان مشغول به عبادت و زیارت هستند. هرسال روزهایی با مراسمهایی شکوفایی مقدّسات جمع میشوند و پایگاه منتظران مهدی (عج) و پایگاه متبرک حضرت معصومه (س)، پمپ آرامش و عین آمرزش برای عاشقان و دلسوزان اهل بیت علیهمالسلام و گردشگرانی هستند که اینجا رسالتی را به صورت «روحانی» دریافت و بهنحوی خود کار نخواهد کرد؛ بلکه فقط برای دیدن حرمهای مقدس و تکمیل دیگر مراسمهای دینی و عبادی به این مکان مهم سفر میکنند.
توصیه ها و رهنمودهایی برای زائران حرم حضرت معصومه
حرم حضرت معصومه، مکانی مقدس و مورد علاقه مسلمانان بوده و هر ساله هزاران نفر از همه جا برای بازدید از این حرم به قم میآیند. در حین بازدید از حرم، توصیه میشود که به چند نکته مهم توجه شود تا از دیدن این مکان مقدس به طور کامل استفاده شود.
نکته اول این است که قبل از ورود به حرم حضرت معصومه، لازم است که به لباس مناسب توجه کرد. برای مردان، لباس چادری یا لباسی که پهن باشد یا پتویی با طول کافی بپوشند، و برای زنان، لباسی كه تمامی بدن را بپوشاند، مانند چادر یا مانتو با شال گردن بایستند. همچنین، باید مطمئن شوید که پاهای شما با کفش یا صندل پوشیده نیست، بلکه باید با جورابهای مناسب بپوشید.
در حین ورود به حرم، لازم است که به فضای محیط دقت شود و تلاش کنید صدای بلند برای حرف زدن نداشته باشید و همچنین، عکس گرفتن و فیلمبرداری طولانی مدت ممنوع است. همچنین، قبل از ورود به حرم باید توجه داشت که تمامی حرکاتی که مخالف عادتهای محلی هستند، اعم از خوردن و نوشیدن در حرم و اشاره به اشیاء باید اجتناب شوند.
لازم به ذکر است که زائران حرم حضرت معصومه باید همیشه به ضمانت خودشان و محیط اطراف توجه کنند و به سایرین احترام گذاشته و از تقدیر از انواع حرمتهای اسلامی پیروی کرده و از همه مجبور، بیتفاوت، و دور از هدف هستند.
صحبت های مرجع عالیقدر اسلامی در مورد حرم حضرت معصومه
حضرت معصومه که به عنوان دختر جانشین مولی الموحدین، امام علی علیه السلام شناخته میشود، دروازهی علم و معرفت اهل بیت است و به عنوان مادر شهدا، نقش بسزایی در ترویج اسلام علیه جهل و توطئهها داشته است. از جمله مکانهای مقدس اسلامی، حرم حضرت معصومه در قم، بهدلیل حضور این شخصیت بزرگ، برای مسلمانان دارای ارزش ویژهای است.
در صحبتهای مرجع عالیقدر اسلامی در مورد حرم حضرت معصومه، بیان میشود که این مکان مقدس، بهدلیل حضور حضرت معصومه، به عنوان مرکز روحانیت و معنویت اهل بیت شناخته میشود. به گفتهی مرجعان معظم، حرم حضرت معصومه تنها محلی برای نماز و عبادت نیست، بلکه محلی است که مومنان میتوانند به پای بانوی شریفه این امکان را داشته باشند که با تلاش برای کسب معرفت و نیز آموزشهای معنوی، مثل انس با خدا و دوستداشتن او، خود را با اهل بیت پرورش دهند.
مرجعان معظم اسلامی بیان میکنند که حضرت معصومه به عنوان نماد اطاعت و پایبندی به خداوند و رسول اکرم، در آیینه کرامتهای بیشتری به عنوان یک مادر مظلوم و فرشته معصوم میدرخشد. به عنوان دلیل دیگری برای ارزش بیشتر حرم حضرت معصومه، مرجعان معظم اسلامی به بزرگداشت عزت و شرف زنان و نقش بسیار مهمی که آنان در جامعه دارند، اشاره میکنند. این نقش بسیار مهم، در زندگی پاکیزه و نیز آموزش اسرار بیان حاجات به اهل بیت و خداوند؛ باعث شده که حضور بانوی شهید، بهعنوان نماد ازدواج کامل با خداوند، نقش فعالی در حفظ و بالندگی ارزشهای اسلامی مومنان دارد.
جایگاه زنان در حرم حضرت معصومه و نقش آنان در حفظ میراث فرهنگی و تاریخی این حرم
حرم حضرت معصومه (س) یکی از مهمترین مراکز زیارتی و دینی در ایران محسوب میشود. در این حرم، زنان دارای جایگاه بسیار مهم و حیاتی هستند. از آنجا که زنان در فرهنگ اسلامی نقش مهمی دارند، پسران و دختران همزمان به حرم حضرت معصومه میآیند تا با توجه به آیات و سیاستهای اسلامی، به توسعه فرهنگی و تاریخی حرم به همراه معرفی آن به دیگران کمک کنند.
زنان همانند مردان در حرم حضرت معصومه کارکردی پررنگ و مهم دارند. برخی از این کارکردها از جمله نگهداری از محیط زیارتی، نظافت حرم، پخت و توزیع غذا بین معتمدین و مسافران، زبانشناسی و خدمات روحانی خاص به مردم در هنگام نیاز به روحانیت است. به عنوان مثال، بیشتر زنان در حرم به بازگشت از روحانیت و ارائه خدمات به محلیان در زمانهای بسیار حرج و دشوار شبکههای هوایی ورزش وب است. علاوه براین، زنان مهمترین وظیفه خود یعنی هدایت و راهنمایی زائران نیز بر عهده دارند.
یکی از نقشهای اصلی زنان در حرم حضرت معصومه حفظ میراث فرهنگی و تاریخی آن است. زنان برای حفظ میراث فرهنگی و تاریخی حرم، تلاش مضاعفی میکنند. برخی از کارکردهای زنان برای حفظ تاریخ و فرهنگ حرم شامل نگهداری از نسخههای قدیمی قرآن و کتاب نفیس، حفظ قبور متبرک شهدا و پیامبران محترم و برچیدن و پاک کردن مقابری هستند که به طور طبیعی به دلیل بازخورد و جذب آب و هوا آلوده شدهاند. در نتیجه، ماموریت زنان در حفظ میراث فرهنگی و تاریخی حرم حضرت معصومه برای ارتقاء ارزشهای کلی حرم، از جمله محقق کردن سفره نیکو، عشق، بریتانیایی و فرانسه و هماهنگی با دیگر مراکز زیارتی ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.