آیین نامه فصل پنجم یکی از بخش های مهم در حوزه قانونی کشور ما است که به شکلی جزئی و جامع به بررسی سوالات و موضوعات وابسته به حمایت از حقوق شهروندان می پردازد. این فصل به صورت گسترده ای در زندگی روزمره مردم در قالب قوانین و مقررات مورد استفاده قرار می گیرد که از اهمیت و ویژگی شایان توجه آن نام بردن سوالات مختلف در دستور کار خود می باشد.
سوالات آیین نامه فصل پنجم از نوعی سوالات است که به صورت مستقیم در رابطه با حقوق و تعهدات شهروندان مطرح شده است و اهمیت بالایی از نظر قانونی و شرعی دارد. این سوالات برای تحقق عدالت و حفظ حقوق شهروندان از اهمیت ویژه ای برخوردارند و همواره به عنوان یک بخش مهم از سیستم حقوقی تلقی می شوند.
از جمله سوالات مطرح شده در آیین نامه فصل پنجم، می توان به سوالات مربوط به حقوق شهروندان در قبال دولت، حقوق شهروندان در قبال قانون، حقوق شهروندان در قبال سایر افراد و چهارچوبهای مربوط به رعایت حقوق شهروندان اشاره کرد. به طور کلی، این سوالات به ما کمک می کنند تا بیشتر با حقوق و تعهداتمان آشنا شویم و بهتر بتوانیم به آنها احترام بگذاریم و از حقوقمان درست استفاده کنیم.
1- اهمیت آیین نامه فصل پنجم؟
پنجمین فصل آییننامه مربوط به «اصول و مبانی ایمنی سازمانی» میباشد و در سال ۱۳۹۰ توسط وزارت کار و امور اجتماعی تدوین و ابلاغ شده است. هدف از تدوین این آییننامه، تامین ایمنی و بهداشت نیروی انسانی و جلوگیری از وقوع حوادث و بیماریهای حرفهای است. اصول ایمنی سازمانی نقطه ارتکاب خطا سیستمی است که با هدف جلوگیری از وقوع حادثه و بهبود کیفیت ایمنی در یک سازمان اجرا میشود.
برای دستیابی به این هدف، باید به صورت مداوم تغییرات و بهبودهای مربوط به نظام و روشهای سازمانی صورت بگیرد. به عنوان مثال، سایر فصول آیین نامه مربوط به ابزارها و تجهیزات، مواد شیمیایی و ... قابل اجرا هستند تا از خطرات پنجمین فصل (اصول ایمنی سازمانی) به طور کامل پوشش داده شود. در واقع، اصول ایمنی سازمانی ابزاری است که به کارگیری آن میتوان پیشگیری از خطرات ناشی از فعالیتهای صنعتی و شغلی را تامین کرد.
دستورالعملهای داخل این فصل، شامل اجتناب از خطرات، پیشگیری از نارضایتی کارمندان، تعیین مسئولیت و ... هستند. تسهیلگر برای اجرای این اصول، همکاری خوب و هماهنگی در سطح همه پرسنل و مدیران سازمان بسیار حائز اهمیت است. در عمل، اطلاع رسانی به کل پرسنل و اعمال ممیزی برای آگاهی پرسنل از این اصول، یکی از راههای برگزاری آموزشی در این زمینه پیشگیری از وقوع حوادث و بیماریهای حرفهای است.
در نهایت، رعایت آیین نامه فصل پنجم به منظور حفظ سلامتی و ایمنی کارکنان، بهبود عملکرد و کاهش خسارتهای احتمالی باعث تضمین کیفیت فرآیند تولید شده و صرفه جویی در هزینههای ناشی از خطاهای قابل پیشگیری میشود. بدون شک، سازمانهایی که به رعایت اصول ایمنی سازمانی، جدیتر از دیگر سازمانها عمل نمایند، در آینده به دوام خواهند آمد. به همین دلیل، پیش بینیهایی که باید برای افزایش رعایت، توانایی و خلاقیت در اجرای شیوههای ایمنی سازمانی صورت گیرد، به عنوان ارزش افزودهای برای خود، اعتبار سازمان و همچنین محصولات تولیدی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
2- مفهوم نویز صوتی به چه صورتی در آیین نامه فصل پنجم تعریف میشود؟
آیین نامه فصل پنجم برای تعریف مفهوم نویز صوتی از پارامترهایی استفاده میکند که در ادامه به اندازهگیری نویز و صدا اشاره داریم. نویز صوتی به هر نوع صدایی گفته میشود که برای افراد یا حیوانات نامطبوع و مزاحم است. در واقع، نویز صوتی برای افراد به عنوان یک مزاحمت شناخته میشود، زیرا میتواند باعث ایجاد استرس، اضطراب و خستگی شود.
به منظور اندازهگیری نویز صوتی، میتوان از روشی استفاده کرد که به دستگاههای سنجش نویز صوتی معروف است. در این روش، سطح صوتی در اطراف یک منبع صدایی اندازه گیری میشود و در دسیبل (dB) اعلام میشود. سطح نویز صوتی معمولا با توجه به محیط، شرایط و نسبت به صدای پس زمینه اندازه گیری میشود.
آیین نامه فصل پنجم که به مفهوم نویز صوتی اختصاص دارد به دقت بررسی میکند که در محیطهایی که نویز صوتی وجود دارد، چه اقداماتی میتوان انجام داد تا این مشکل کاهش پیدا کند و یا از بین برود. این آییننامه همچنین به سطح مجاز نویز صوتی در محیطهای مختلف اشاره میکند و توضیحاتی در مورد محاسبه و اندازهگیری سطح نویز صوتی در محیطهای صنعتی، تجاری و سکونتی ارایه میدهد.
بنابراین، استفاده صحیح از آیین نامه فصل پنجم و رعایت مفاهیم مربوط به نویز صوتی، میتواند به ما کمک کند تا در محیطهایی با نویز صوتی بالا، با سطح صدای مناسبی زندگی کنیم و به سلامتی خود احترام بگذاریم.
3- محدودیتهایی که باید برای کسانی که در محیطهای پرنویز کار میکنند رعایت شود چیست؟
محیطهای پرنویز معمولاً به دلیل فعالیتهای صنعتی و ساخت و ساز، شامل صداهای بلند، ارتعاشات، صداهای خسته کننده و تأثیرات مضر صوتی هستند. محدودیتهایی که برای کسانی که در این محیطهای پرنویز کار میکنند، باید رعایت شود، به منظور حفاظت از سلامت شنوایی و بهبود کیفیت زندگی آنان مطرح میشود.
یکی از مهمترین محدودیتها در این محیطها، استفاده از وسایل و تجهیزات محافظ شنوایی است. در این راستا، ارائه گوشیهای محافظ و کاهش صدای اطراف با استفاده از درپوشهای گوش، میتواند به حفاظت از شنوایی کارکنان کمک کند.
یکی دیگر از محدودیتهایی که باید در نظر گرفته شود، کنترل فشار صوتی در محیط کار است. ایجاد فشار صوتی زیاد، علاوه بر خستگی و کاهش تمرکز کارکنان، ممکن است از سلامت شنوایی آنان آسیب ببیند. به منظور کاهش این موضوع، میتوان از ابزارهایی مانند کاهشدهندهها و صداسنجها استفاده کرد تا حداقل فشار صوتی در محیط کار کاهش یابد.
در نهایت، محدودیت دیگری که در این محیطها باید رعایت شود، کاهش شدت و زمان ایستادگی در معرض صدا و ارتعاش است. این موضوع خصوصاً برای کارکنانی که برای مدت زمان طولانی در محیطهای پرنویز فعالیت میکنند، مهم است. به منظور کاهش تأثیر این موضوع، باید فرهنگ ایمنی در کارگاهها ترویج یافته و کارکنان آموزشهای لازم را دریافت کنند.
4- حداکثر سطح صوتی مجاز برای کارکنان در محیطهای پرنویز چقدر است؟
محیطهای پرنویز، شامل انواع محیطهای کاری با صدای بالا و شدید هستند که ممکن است برای کارکنان آنها ریسکهایی ایجاد کنند. صدای بالا در محیط کار به یکی از عوامل مهمی تبدیل شده است که باعث آسیب به اعصاب، شنوایی و رشد افراد میشود. برای اینکه به بدن کارکنان آسیبی وارد نشود، حداکثر سطح صوتی مجاز در محیطهای پرنویز باید رعایت گردد.
بسیاری از کسب و کارها برای افزایش بهرهوری از کارکنان خود، از ماشینآلات صنعتی و تجهیزات صوتی ویدئویی استفاده میکنند که منجر به افزایش سطح صوت در محیط کار میشوند. برای مثال، در کارخانههای برق نیروگاهی، ماشینآلات سنگین و یا محیطهای ساختمانی با سطح صوتی بالا موجب هرجومرج و صداکلفتی شده و باعث رفتارهای خطرناک و غلط کارکنان خواهد شد. در نتیجه، رعایت حداکثر سطح صوتی مجاز در محیط کار، باعث خلق یک محیط کاری سالم و ایمن برای کارکنان خواهد شد.
بر اساس رویکرد صحیح، حداکثر سطح صوتی مجاز برای کارکنان در محیطهای پرنویز، نباید بیشتر از ۸۵ دسیبل باشد. همچنین، در صورت افزایش بالاتر این سطح صوت به برخی عوامل مثل مدت زمان پایداری آن، شدت و تعداد موجودیتها در محیط کار و تلفات برای افراد ورودیکه با این صداکلفتی روبرو هستند دقت کرد. برای افزایش رعایت حداکثر سطح صوتی مجاز در محیط کار، استفاده از انواع ماشینآلات و تجهیزاتی که صدای کمتری تولید میکنند، پیشنهاد می شود. همچنین، استفاده از میزهای مسدود صوتی و کپسول صوتی در محل کار، میتواند به رفع مشکلات ناشی از صداکلفتی در محیط کار کمک کند.
5- نوعی ابزار یا دستگاهی که برای اندازه گیری سطح صوت استفاده میشود چیست؟
سطح صوت یکی از مهمترین ویژگیهای صوتی است که برای اندازهگیری آن، از ابزارهای و دستگاههای مختلفی استفاده میشود. این ابزارها و دستگاهها به دلیل اهمیت صوت در بسیاری از زمینهها مورد استفاده قرار میگیرند.
ابزار و دستگاهی که به طور خاص برای اندازهگیری سطح صوت استفاده میشود، سطح سنج صوت نامیده میشود. سطح سنج صوت، یک دستگاه الکترونیکی است که میتواند سطح صوت را با دقت بسیار بالا اندازهگیری کند. با استفاده از این دستگاه، میتوان سطح صوت را در محیطهای مختلف اندازهگیری کرد.
در سطح سنج صوت، سطح صوت به واحد دسیبل (dB) اندازه گیری میشود. در این دستگاه، یک میکروفن برای اندازهگیری سطح صوت استفاده میشود که با ورود صدا به میکروفن، سنجش و محاسبه سطح صوت را در دستگاه انجام میدهد.
با استفاده از سطح سنج صوت، میتوان سطح صوت در محیطهای صنعتی مانند کارگاهها، محیطهای بازی، اتاقهای سینما و تئاتر و حتی محیطهای خانگی اندازهگیری کرد. برای استفاده از سطح سنج صوت، کاربر باید دستگاه را با دقت بالا و در مسافت مناسب به منبع صوت نزدیک کند و سطح صوت را با دقت خوانده و ثبت کند.
6- چگونه سطح صوتی در محیطهای پرنویز کاهش می یابد؟
صداها در محیطهای پرنویز میتوانند از ساختمانها، تجهیزات صنعتی، خودروها و حتی صدای صحبت کردن افراد تشکیل شوند که میتواند برای افراد زیادی در محیط زیستی زندگی تحمیل مشکلات و مضرات بسیاری داشته باشد. اما با کاهش سطح صوتی در این نوع محیطها میتوان شرایط زندگی و کار را بهبود بخشید.
یکی از راههای اصلی کاهش سطح صوت در محیط پرنویز، استفاده از فناوریهای روز آموزشی مانند سیستمهای عایق صوتی است. این دستگاهها قادرند صدای غیرمطلوب را از مسیر خود رد کنند و تنها موقعی که صدای مورد نظر برشته میشود، تلاش می کنند صدای مطلوب را حفظ کنند. سیستم عایق صوتی به نام خمیده شدن صدا (Sound Bending) نیز وجود دارد که با انحراف صدا به بالا یا پایین می توان سطح آن را کاهش داد.
یک راه دیگر برای کاهش سطح صوت، استفاده از منابع سبز و طبیعی می باشد. از طریق جایگزینی کردن سطح های صاف و خشک با فضای سبز و مه یخ و برف، سطح صوت کمتری ایجاد می شود. همچنین از طریق راه اندازی سیستم های آبیاری و رشد گیاهان در اطراف محیط زندگی، علاوه بر کاهش صدا، نیز می توان به بهبود کیفیت هوای محیط کمک کرد.
در نهایت، میتوان با افزایش آگاهی مردم و ترویج اصول صداکاهش، به کاهش سطح صوت در محیط پرنویز کمک کرد. برخی از روشهای دیگر برای کاهش صدا مانند استفاده از پنجرههای دوجداره که فضای هوا داخلی و خارجی را از هم جدا می کنند و سیستم های تهویه مطبوعی که میتوانند سطح صوت را کاهش دهند، نیز وجود دارد.
به عنوان نتیجه، برای کاهش سطح صوت در محیطهای پرنویز میتوان از راههای فنی و غیرفنی استفاده کرد و حتی با جایگزینی الگوهای زیستی و استفاده از منابع طبیعی، میتوان بهبود زیست محیطی و بهبود کیفیت زندگی را فراهم کرد.
7- چطوری میتوان بهترین راه برای کاهش نویز صوتی در محیط کار را تشخیص داد؟
صداهای ناخواسته در محیط کار همیشه مشکلی برای کارکنان و کارایی آنها به شمار میآید. کاهش نویز صوتی محیط کار میتواند به کارایی بالاتر، کاهش بیماریهای روانی و فیزیولوژیکی و کاهش خستگی و استرس منجر شود. برای تعیین بهترین راهحل برای کاهش نویز صوتی در محیط کار، باید از رویکرد شناختی بهره برد.
برای تشخیص و بعداز آن، کاهش نویز صوتی در محیط کار در ابتدا باید نیازهای شناختی کارکنان در محیط کار تعیین شود. برای مثال، کارکنان ممکن است به صداهای شدیدی حساسیت داشته باشند که باعث ایجاد استرس و نارضایتی شوند. در این مورد، قرار دادن شیشه های صوتی در فضای کار میتواند بهترین راهکار باشد. به همین ترتیب طراحی منظره فضا، سیستم صوتی در فضای کار ، مقرراتی که حضور در اتاق ها برای انجام بعضی از کارها الزامی است و حتی جلوگیری از استفاده از حرفه هایی که صداهای شدید را ایجاد میکنند نیز میتواند به کاهش نویز صوتی کمک کند.
همچنین توجه به روابط کارکنان با همدیگر میتواند به کاهش صداهای ناخواسته کمک کند. ترغیب به همکاری و مقررات محترمانه در محیط کار میتواند علاوه بر کاهش صداهای ناخواسته، به فضایی بهتر، پایدارتر و کارآمدتر منجر شود. در کل، بهترین روش برای کاهش نویز صوتی در محیط کار، انتخاب راهکارهای مناسب مبتنی بر نیازهای شناختی کارکنان و فضای کار مناسب است. برای اینکه بهترین راهکار را پیدا کنیم، باید روی همکاری و مشارکت بین کارفرما و کارکنان تاکید کرد.
8- قانون چه کسانی را ملزم به رعایت مقرّرات آیین نامه فصل پنجم میکند؟
قانون چه کسانی را ملزم به رعایت مقررات آیین نامه فصل پنجم میکند؟
آیین نامه فصل پنجم، یکی از بخش های مهم و ضروری در قانون و نظام مدیریت ساختمان است. این آییننامه در دو قسمت، مشخصات سازه ها و آسانسورها، تهیه شده است و در اجرای قوانین نظام مهندسی ساختمان به کار میرود.
مقررات آیین نامه فصل پنجم، به دلیل ارتقای ایمنی و کیفیت ساختمان، و همچنین جلوگیری از وقوع حوادث و تصادفات، بسیار مهم هستند. به همین دلیل، قانون، همهی طرفین حقوقی و واحدهای اجارهای را ملزم به رعایت مقررات آیین نامه فصل پنجم میکند. در واقع، طرفین حقوقی شامل مالکان ساختمان، پیمانکاران ساختمان و شرکتهای نصب و تعمیرات و واحدهای اجارهای شامل مستاجران، باید تمامی مقررات این آیین نامه را رعایت کنند.
به طور خاص، مالکان ساختمان موظف به تنظیم موارد مختلفی هستند؛ از جمله بررسی تجهیزات آسانسور و نصب دستگاههای ایمنی و ضروری در آنها، نظارت بر نگهداری و تعمیرات سیستم آسانسور، و نظارت بر عملکرد پیمانکاران نصب و تعمیرات مربوط به سیستم آسانسور هستند.
بیشتر مصادیق مربوط به رعایت مقررات آیین نامه فصل پنجم، مربوط به استفادهکنندگان ساختمان هستند. در این مورد، وجود چندین نکته بسیار مهم و حیاتی هستند؛ از جمله اینکه مستأجران میبایست با رعایت مقررات نصب و تعمیرات، به منظور جلوگیری از هرگونه تصادف و حادثه، به نگهداری و نظافت و نگهداری منظم سیستم آسانسور در ساختمان خود اقدام کنند.
9- به چه صورت میتوان آیین نامه فصل پنجم را برای کارخانهها یا سازمانهای بزرگ تجدید نظر کرد؟
بسیاری از کارخانهها و سازمانهای بزرگ در حال حاضر از طریق آییننامه فصل پنجم که به موضوعات مربوط به محیط زیست میپردازد، میکوشند به مسئولیت پذیری زیست محیطی پرداخته و سطح آلودگی را به حداقل کاهش دهند. با این حال، روند تحولات علمی و فناوری در حوزه حفاظت از محیط زیست، آن چنان به دنبال تغییرات نیست که با سرعتی بالا همراه باشد. به عبارت دیگر، وقت آن رسیده است تا آییننامه فصل پنجم برای کارخانهها و سازمانهای بزرگ به روزرسانی شود.
برای آغاز این فرایند، اولین گام این است که باید شناخت کاملی از شرایط موجود از نظر محیط زیست، اکوسیستم شهری و جوامع محلی داشته باشیم. در این راستا، باید گزارشهای محیط زیستی و تحلیلهای تصویری در نظر گرفته شوند. پس از آن، باید تحلیل شود که هنوز کدام آییننامههای قابل اجرا هستند و کدامیک باید به روزرسانی شود. سپس تیمهای متخصص باید بهرهگیری از دانش و بازدهی روشهای جدید را برای بهبود کیفیت محیط زیست و جلوگیری از آلودگی در نظر بگیرند.
آخرین مرحله، تدوین یک برنامه عمل که مشخص کننده ارزیابی آییننامه فصل پنجم باشد، است. این برنامه باید به درستی اجرا شود تا بتواند در بلندمدت به بهبود کیفیت محیط زیست منجر شود. به کارخانهها و سازمانهای بزرگ توصیه میشود تا همواره از بروز دانشهای جدید در حوزه محیط زیست آگاهی داشته و آییننامههای فصل پنجم را به روز نگه دارند.
10- در صورتی که در کارخانه نویز از محدوده استانداردهای تعیین شده در آییننامه فصل پنجم بالاتر برود چه اقدامی باید انجام داد؟
در کارخانهها و واحدهای صنعتی، تولیدات با استفاده از ماشینآلات و تجهیزات مختلف انجام میگیرد. استفاده از این ماشینآلات و تجهیزات، نیاز به ایجاد نویز دارد که به کمک آییننامه فصل پنجم، محدوده استانداردهای تعیین شده برای نویز در کارخانهها تعیین شده و برای مراقبت از سلامتی کارمندان کارخانه و جامعه برآورد سطح نویز انجام میشود.
اگر نویز ایجاد شده در کارخانه، از محدوده استانداردهای تعیین شده در آییننامه فصل پنجم بیشتر باشد، باید اقدامات لازم برای جلوگیری از شرایط نامطلوب و جلوگیری از ایجاد آسیب به سلامت کارکنان و جامعه انجام شود.
با توجه به این موضوع، اولین اقدام برای به حداقل رساندن نویز در کارخانه، احداث پوشش صوتی و ایجاد جایگاههای کار ایمن است که در آن کارشناسان زیستمحیطی یا بسیاری از کارکنان نیز حضور داشته باشند. به این ترتیب، میتوان نویز را به حداقل رسانده و سلامت کارکنان را حفظ کرد.
در صورتی که پیشنهادات فوق بهبود حالت زیست محیطی در کارخانه کارآمد نبودند، میتوان به پیشنهادات دومی شامل تغییر مکان دستگاههای تولید، بهینهسازی تولید و یا فروش دستگاهها و تجهیزات غیرکامل با بازدید از کارخانه توسط کارشناسان عنوان شده بود، عمل کرد.