آیین نامه سخنگو یکی از مهمترین موضوعات در دنیای سیاست و حکومت محسوب میشود. این آیین نامه شامل قوانین و مقرراتی است که برای عرضه و انتشار اطلاعات در مورد سیاستها، برنامهها و برخورداریهای دولت تدوین شده است. هدف از تهیه این آیین نامه، کاهش انحراف و اشتباهات در ارائه اطلاعات به جامعه و فراهم کردن یک بستر مناسب برای اطلاعرسانی به مردم است.
در این آیین نامه، به قوانین و مقرراتی که مربوط به شیوهی ارائه اطلاعات توسط سخنگو ها است، پرداخته شده است. مثلاً در بخشی از این آیین نامه، مشخص شده است که سخنگو باید علاوه بر اطلاعرسانی در مورد سیاستها و برنامههای دولت، به کرامت شخصیتها و هویت واحدهایی که در اعلام اخبار ذکر میشوند، احترام گذاشته و نقض حقوق مالکیت فکری، تقلید از سبک کاری خبرگزاریها و انتشار اخبار از منابع منفعل به هیچ عنوان مجاز نمی باشد.
آیین نامه سخنگو همچنین شامل مادههایی در مورد حفظ حقوق بیماری، محرمانگی، حقوق کارکنان دولت و حقوق شخصیتهای دولتی می باشد. برخورد اشتباه با این موارد، میتواند وضعیتی برای شخصیت سخنگو و حتی دولت به وجود اورده که بعدها به عنوان خلاف قوانین و بیاحترامی به حقوق دیگران، مورد انتقاد قرار گیرد.
با توجه به اهمیت آیین نامه سخنگو و تاثیرات زیادی که میتواند در عملکرد و انتشار اخبار دولت داشته باشد، لازم است که تحقیقاتی بر اساس تجربیات بین المللی در این زمینه انجام شود و آیین نامههای جدیدی برای سخنگویی سازمانی دولتی، به دولت پیشنهاد شود.
1. مقدمه آیین نامه سخنگو
آیین نامه سخنگو به مجموعه ای از قوانین و مقررات می گویند که به منظور تنظیم و حفظ حریم خصوصی، حریم شخصی، جلوگیری از توزیع اطلاعات خصوصی، زیرساخت اطمینان افراد و جامعه و همچنین ایجاد تعاملات دوطرفه و مؤثر بین یک سازمان و جامعه تهیه و تنظیم می شود.
با توجه به تشدید روزافزون خطرات امنیتی در فضای مجازی در دهه های اخیر، تنظیم آیین نامه سخنگو از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بیشتر سازمانها، به علت ارتباط مستمر و فعالیت هایشان در فضای مجازی، نیاز به تنظیم این آیین نامه ها دارند تا به موازات همگامی با نیازهای مطالبات شناور جامعه، جلوی نقض حریم شخصی و امنیت در فضای مجازی را بگیرند.
در این آیین نامه، حقوق و تعهدات سازمان در ارتباط با اطلاعات داخلی سازمان، اطلاعات خصوصی افراد، ورود و خروج اطلاعات و بروز خطاها، مسئولیت های سازمان در جلوگیری از نشر اطلاعات محرمانه، حقوق دسترسی به اطلاعات، حفظ حریم شخصی و راهکارهای لازم در مورد عدم انتشار اطلاعات شخصی در فضای مجازی تعریف و شرح داده می شوند.
2. وظایف سخنگو
وظیفهی سخنگو در هر سازمان، نهاد و جامعهای مهم و اساسی است. سخنگو به عنوان نمایندهی رسمی و پررنگ آن سازمان، باید با توجه به اصول و مبانی ارتباطات و با استفاده از تکنیکهای ارتباطی صحیح و موثر، به مردم و رسانههای مختلف ارتباط برقرار کند.
برای نمونه، در یک کمپانی تجاری، سخنگو باید از مشتریان و رسانهها پرسشهای مختلفی را پاسخ بدهد. به طور مثال، بخش مالی کمپانی ممکن است اظهار دربارهی بودجههای سال آینده بکند، یا بخش بازاریابی ممکن است در خصوص تبلیغات و فعالیتهای تبلیغاتی بکار رفته، صحبت کند. به همین ترتیب، از سخنگوی کمپانی در مورد مشاکل پرسنلی، استراتژیهای کاری در بلندمدت، رویدادهای نزدیک یا دوردست و دیگر مسائل سوالاتی میشود که ایشان باید به آنها پاسخی منطبق با اصول و قواعد ارتباطات بدهد.
همچنین، سخنگو در مورد اخبار و رویدادهای متعددی که به فعالیتهای مختلف کمپانی دلالت دارد، همیشه بهروز و خبردار باید بوده و این اطلاعات را با تعقل و حرفهایت به عنوان مستندات رسمی خدمت رسانهها و بقیهی افراد منتشر کند. در این رابطه، نقش تکنیکهای ارتباطی صحیح و مؤثر در اطلاعرسانی و تبیین اخبار و وقایع مهم بسیار اساسی است. با این کار، سخنگو میتواند با پاسخگویی به بقیهی افراد و رفع نگرانیها، رابطهی سازندهتری را با آنها برقرار کند.
3. مسئولیت های سخنگو
در هر سازمان و شرکتی، سخنگو به عنوان نماینده این موسسه به عموم مردم و رسانه ها ارتباط برقرار می کند. در این راستا، سخنگو مسئول بیان نظرات، اطلاعات مربوط به سازمان و همچنین به ارائه پاسخ به سوالات مخاطبان است. بنابراین، باید دقت و صراحت لازم را در بیان اظهارات خود داشته باشد.
همچنین، سخنگو مسئول مدیریت بحث های رسانه ای در مورد سازمان است و باید موضوعاتی همچون پاسخ به شایعات ناصحیح و اعلام اخبار مهم را به صورت مناسب مدیریت کند. او باید به جزئیات و اطلاعات مربوط به هر موضوع دقت کند تا از اشتباهات و چشم پوشی به موضوعات مهم جلوگیری شود.
این مسئولیت ها نیز شامل برنامه ریزی برای مصاحبه های رسانه ای و ملاقات های خصوصی با خبرنگاران می شود که باید با دقت و احتیاط ضروری انجام شود تا هیچ ایرادی در عملکرد سازمان به نظر رسانه ها نرسد. بنابراین، سخنگو باید به صورت حرفه ای و با دانش کافی در این زمینه فعالیت کند.
در کل، مسئولیت های سخنگو شامل بیان موضوعات مربوط به سازمان، شفافیت، مدیریت بحث های رسانه ای و برنامه ریزی ملاقات های رسانه ای است که باید همیشه با دقت و فراگیری انجام شود. این مسئولیت ها به سمتی هدایت می کنند که سخنگوی سازمان را به نماینده ای قانع کننده و با ارزش در نظر رسانه ها و عموم مردم تبدیل کنند.
4. شیوه نامه ارتباط با رسانه ها
شیوه نامه ارتباط با رسانه ها یک ابزار مهم برای شناسایی نقاط ضعف و قوت سازمان ها است. این شیوه نامه شامل راهنمایی هایی است که به کارکنان سازمان اجازه می دهد که با رسانه ها به صورت کارآمد و مؤثر ارتباط برقرار کنند. به عنوان مثال، شیوه نامه ارتباط با رسانه ها قوانین و مقرراتی را تعیین می کند که کارکنان سازمان باید برای ارتباط با رسانه ها رعایت کنند.
یکی از مهمترین مباحثی که در شیوه نامه ارتباط با رسانه ها باید مورد توجه قرار گیرد، این است که سازمان باید در همه حالت ها صادق بوده و اطلاعات صحیح را در اختیار رسانه ها قرار دهد. همچنین، موضوعاتی که می تواند به دور از چشم پوشی رسانه ها باشد، به عنوان مثال سوءاستفاده و تحریف اطلاعات، باید در شیوه نامه ارتباط با رسانه ها مورد بررسی و توضیح قرار گیرد.
با توجه به اینکه رسانه ها از ابزاری قدرتمندی برای دستیابی به اطلاعات و ارتباط با جامعه برخوردار هستند، سازمان ها باید با رسانه ها به عنوان شریکان استراتژیک خود برخورد کنند. با ارتباط موثر با رسانه ها، سازمان ها می توانند اعتماد عمومی را افزایش دهند و در نتیجه ارتباط بهتر با مشتریان و مشتریان آینده خود را ایجاد کنند.
در نهایت، شیوه نامه ارتباط با رسانه ها باید به عنوان یک استراتژی کلی برای ارتباط با رسانه ها در سازمان ها بررسی شود، که با توجه به شرایط و نیازهای سازمان، تنظیم و اجرا شود. به این ترتیب، سازمان ها می توانند با استفاده از شیوه نامه ارتباط با رسانه ها، ارتباطات خود را با رسانه ها بهبود داده و دستیابی به اهداف سازمانی خود را تسهیل کنند.
5. محتوای بیانیه های سخنگو
محتوای بیانیه های سخنگو به عنوان یکی از مهمترین مولفه های ارتباطات سازمانی، در فرآیند انتقال اطلاعات به جامعه و رسانه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در واقع، بیانیه سخنگویان، به عنوان نمایانگر سیاست ها و نگرش های مدیریتی سازمان، علی رغم این که ممکن است برای کاربران پروفسیونال و فنی کمی ساده به نظر برسد، برای آنها به عنوان نشانه یکپارچگی و جدیت وقتی اهمیت پیدا می کند که در مورد سازمان خود گفتگو می کنند.
بنابراین، محتوای بیانیه های سخنگو لازمه برای توجه به مسائل کلیدی و اهداف سازمان است. این محتوا ممکن است بر اساس رویکردهای مختلفی همچون بازاریابی، منافع عمومی، امنیت کسب و کار، قانون و غیره شکل گرفته باشد. به طور کلی، بیانیه های سخنگو غالبا شامل اعلام موضع، بیان برنامه ها و استراتژی های سازمان، تاثیرات محتمل به همراه راهکارهای مورد نیاز، ارزیابی عملکردی خود و غیره است.
لازم به ذکر است که برای محتوای بیانیه های سخنگو، باید از زبانی ساده، منطقی و قابل فهم استفاده شده و تا جای ممکن از واژگان تخصصی و فنی پرهیز کرد. با این کار، برای مخاطبان سخنگو، انگیزه بیشتری برای درک و بهبود مسائل سازمانی ایجاد می شود. در مجموع، محتوای بیانیه های سخنگو در موفقیت سازمان و تعامل آسان با جامعه و رسانه ها بسیار حائز اهمیت است.
6. اخبار و تحلیل های متناسب با ماموریت شغلی
اخبار و تحلیل های مرتبط با ماموریت شغلی یکی از اصلیترین موضوعاتی است که برای هر شخصی که در حوزه خاصی فعالیت دارد، بسیار قابل توجه است. از جمله این موضوعات میتوان به اخبار و تحلیل های مرتبط با حوزه اقتصاد، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... اشاره کرد. در این راستا، بهبود دانش فرد در مورد رویدادهای روزانه و بروز تغییرات موجود در محیط کسب و کار واجب است.
اخبار و تحلیل های مرتبط با ماموریت شغلی باید شامل مطالب قابل فهم و درک برای فرد باشد. علاوه بر این، باید با تمامی جنبه های امنیتی، ویژگی های فنی و پیامدهای اجتماعی واجب در خصوص موضوعات مختلف همراه باشد. این موضوعات باید به صورت جامع و بدون حذف به فرد انتقال پیدا کند.
با دنبال کردن اخبار و تحلیل های مرتبط با ماموریت شغلی، افراد میتوانند بهروز با مسائل، تغییرات و اخبار مرتبط با حوزه خود بمانند و پایداری در امر فعالیت شغلی شان را تضمین کنند. به علاوه، تحلیل های مختلف میتواند توانایی های فرد را در پیش بینی رخدادهای جدید، تحلیل و بهبود استراتژی های کسب و کار را دو چندان کند.
7. مکاتبات رسمی سخنگو با سایر نهادها
در حوزه روابط عمومی و ارتباطات، مکاتبات رسمی سخنگو با سایر نهادها به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای ارتباطی در نظر گرفته میشود. این نوع ارتباطات میتواند شامل نامهها، ایمیلها، فکسها، پیامهای تلفنی و... باشد. در طول فرایند مکاتبه رسمی، سخنگو به عنوان نماینده سازمان، با نهادها و افراد دیگر در ارتباط است و باید سعی کند تا با رعایت چارچوبها، نهادهای دیگر را از موانع احتمالی در راستای دستیابی به هدف مشترک مطلع سازد.
مکاتبات رسمی سخنگو با سایر نهادها در بسیاری از موارد به منظور برقراری ارتباط اینترنتی، انجام تبلیغات و رسانهای مناسب، بروز رسانی اطلاعات، اطلاع رسانی موضوعات اخیر و... انجام میشود. هدف اصلی این نوع مکاتبات، برقراری ارتباط به شکل باز و شفاف با نهادها و اشخاص مرتبط است. بنابراین، در این نوع مکاتبات باید به وضوح هدف اصلی، محتوایی روشن و مرتبط و سبک درست را ارائه داد تا به بهترین شکل ارتباط و ارائه پاسخ به سوالات و نیازهای نهادها صورت گیرد.
در خلاصه ، مکاتبات رسمی سخنگو با سایر نهادها به عنوان ابزار بهرهمندی از توان ارتباطات و ارتباط استراتژیک در سازمان مطرح میشود. ارتباطات مطمئن باید با رعایت قوانین حاکم بر مکاتبههای رسمی و با درک وضعیتهای درونی و درونی با مقامات دیگر انجام شود.
8. شفافیت و انتشار اطلاعات
شفافیت و انتشار اطلاعات به معنای عمل ارائهی اطلاعات کامل، دقیق و مفید به عموم است. در جامعه امروزی، شفافیت و انتشار اطلاعات میتواند نقشی مهم در تصمیمگیریها و رقابتهای موفق داشته باشد. خصوصاً در زمینههایی همچون سیاست، اقتصاد و دولتی که انتظار میرود بیشترین شفافیت و اطلاعاتپایه به صورت رسمی در دسترس باشد.
هدف اصلی از شفافیت و انتشار اطلاعات، کمک به تصمیمگیریهای موثرتر و منصفانه در قالب پاسخ به نیازهای جامعه و توسعه بیشتر منابع است. با ارائه اطلاعات شفاف به جامعه، امکان تشخیص مشکلات و مسائل مرتبط با پروژهها و سیاستهای دولتی وجود دارد. همچنین، شفافیت و انتشار اطلاعات میتواند به پاسخ به نظارت و مشارکت جامعه در مدیریت پروژهها و سیاستها کمک کند.
از دیگر استفادههای شفافیت و انتشار اطلاعات، رشد تجارب و دانش است. در حوزه دولتی و خصوصی، بهکارگیری فناوریهای باز و شفاف میتواند به افزایش توانایی و ظرفیت نهادها در جایگاههای کلیدی کمک کند. با این کار، میتوان تلاش کرد تا بدون تضییع زمان و انرژی برای جمعآوری اطلاعات، و به برقراری اطلاعات بصورت تازهتر و با کیفیت بالاتر رسید.
در پایان، لازم است تا این نکته را بیان کنیم که شفافیت و انتشار اطلاعات چالشهایی برای دهونصیبان قرار میدهد. بهطور خلاصه، این چالشها میتواند شامل بهاشتراکگذاری دادههای خصوصی، تحریف اطلاعات، ترس از افشای اطلاعات حساس و دیگر موارد متفاوت باشد. با این حال، انتظار میرود که همهی نهادها و افراد، به نیازهای شفافیت و انتشار اطلاعات پاسخگو باشند.
9. روابط عمومی در برنامه های تلویزیونی و رادیویی
در برنامههای تلویزیونی و رادیویی، روابط عمومی به عنوان یکی از اصلیترین عوامل مرتبط با نوعی ارتباط اجتماعی و تبلیغاتی شناخته میشود. تاثیرگذاری روابط عمومی در تأثیرگذاری بر رفتار، نگرشها و عقاید عمومی، بازتاب نظریه کنترل اجتماعی میباشد. این نظریه بر این ایده استوار است که ابزاری مثل رسانههای جمعی باعث شکلگیری عقاید عمومی شده و بهمراه آن، با تأثیرگذاری بر نگرشها و رفتار فردی نیز میباشد.
طراحی و کنترل برنامههای تلویزیونی و رادیویی، از دیدگاه روابط عمومی بهعنوان یک از ابزارهای اصلی در شکلگیری نوع رفتار و نگرش عمومی در جامعه میباشد. در این راستا با تاکید بر تأثیرگذاری مدیریت خبرگزاری و کارآفرینی رسانهای، برنامههای تلویزیونی و رادیویی، بهدنبال تحقق اهداف بیانیههای شبکه هستند. ادارۀ روابط عمومی در بخش رسانهها، تلاش میکنند با انجام برنامههای مناسب و کنترل شکل رسانده شده اخبار، نگرش و رفتار کاربران را تحت کنترل خود دربیاورند.
بهطورکلی، روابط عمومی در برنامههای تلویزیونی و رادیویی نقش بسزایی در شکلگیری عقاید و نگرشهای فردی و اجتماعی دارند. به همین منظور، تأثیرگذاری های رسانه جمعی، پدیدهای بسیار مهم برای کنترل رفتار و نگرش افراد شناخته میشود که با تلاش ادارۀ روابط عمومیی صنعت ارتباطات در رسانهها، متناسب با سیاستها و اهداف طراحی و برنامههای مناسبی برای شکلگیری نگرشها را اعمال میکند.
10. تقویت درونی سازمان در امور روابط عمومی
امور روابط عمومی یکی از اصلیترین وظایف هر سازمان محسوب میشود. با استفاده از روشهای مناسب در رابطه با روابط عمومی، سازمان قادر خواهد بود به بهترین شکل از نظر عمومی شناخته شود و به دنبال آن پیشرفت موفقیتآمیز خود را عملی کند. با این حال، اوقاتی که مجموعه درخشان ایدهها و استراتژیهای روابط عمومی توسط کارکنان اجرایی در دسترس قرار نگیرد، کار آنها به مسیر اشتباه میانجامد. برای این که همه کارکنان داخلی به یک دیدگاه رسیده و یک راهنمایی محکم در رابطه با امور روابط عمومی داشته باشند، تقویت درونی سازمان در امور روابط عمومی به عنوان یکی از مهمترین روشها برای بهبود عملکرد روابط عمومی در سازمان میتواند مورد توجه قرار گیرد.
اصلیترین هدف از تقویت درونی سازمان در امور روابط عمومی تعامل بیشتر کارکنان با هم و درک بهتر برای دستیابی به اهداف مشترک است. این رنگ روی قدرت بالای روابط بین داخلی در محیط کار و آماده کردن همه کارکنان برای ارتباط با جامعه خارجی به منظور بهبود عملکرد بیشتر سازمان، توجه خاصی دارد. تبادل ایدهها و تجربیات بین کارکنان و تشویق آنها به ارائه خدمات نوآورانه، برای جلب اعتماد عمومی به سازمان، امری بسیار مهم به شمار میرود.
از طرف دیگر، تقویت درونی سازمان نیز به مدیریت تیم افراد کمک میکند، که به بیان دیگر، تطابق بین ارتباطات خارجی و داخلی را به حداکثر برساند. با ایجاد یک فرهنگ سازمانی از روابط بین مدیران و کارکنان که بر اساس ارتباطات اصلی و برنامههای روابط عمومی مبتنی است، میتوان به جایگاهی بیشتر برای سازمان در محیط کاری دست پیدا کرد. در کل، تقویت درونی سازمان در امور روابط عمومی به عنوان یک استراتژی برای رسیدن به موفقیت در این زمینه، اساس بسیاری از ابزارها و روشهای روابط عمومی سازمان را معرفی میکند که به عنوان روشهای موثری در بازاریابی و ایجاد چشمانداز مناسب شناخته میشوند.