نمونه فرم ارزیابی ریسک به روش fmea
راهنمای استفاده از فرم ارزیابی ریسک به روش FMEA
فرم ارزیابی ریسک به روش FMEA یکی از مهمترین ابزارهای مورد استفاده در صنعت و خدمات است که تمامی صنایع از جمله صنایع خودروسازی، پزشکی، الکترونیک و غیره از آن استفاده می کنند.
FMEA مخفف عبارت فرآیند ارزیابی خطا و اثراتش می باشد که به عنوان یک روش فعال در شناسایی و کاهش خطاها، کاهش هزینه، بهبود کیفیت، سلامت و ایمنی در صنایع استفاده می شود. در این روش، به اشکال مختلف ممکن خطا و انواع ترکیبی از عوامل خطر و در نهایت اثرات ممکن بررسی می شود.
فرم ارزیابی ریسک به روش FMEA شامل ۴ مرحله اصلی است. در مرحله اول باید فعالیت یا فرآیندی که باید مورد بررسی قرار گیرد را شناسایی و دانش مورد نیاز برای انجام آن را به دست آورد. در مرحله دوم، خطاهای مختلف ممکن و در مرحله بعدی، علل مشورتی هر خطا شناسایی می شود. در مرحله آخر نیز امتیازات و درجه اهمیت برای هر خطا و راه حل های ممکن بررسی می شود.
از فایده های استفاده از فرم ارزیابی ریسک به روش FMEA می توان به بهبود کیفیت محصول، افزایش ایمنی، کاهش ریسک و هزینه های اضافی مرتبط با اشکال در فرآیند و نیز رعایت الزامات مرتبط با نگهداری و تعمیرات بهبود یافته اشاره کرد.
مراحل ارزیابی ریسک به روش FMEA
مراحل ارزیابی ریسک به روش FMEA به معنای شناسایی و ارزیابی خطاهای ممکن در مراحل مختلف فرایند تولید و ساخت محصولات است. این روش برای شناسایی احتمال وقوع خطاها، بررسی عواقب و اثرات آنها و ایجاد راهکارهای مناسب برای کاهش ریسک استفاده میشود.
مراحل ارزیابی ریسک به روش FMEA شامل سه مرحله اصلی است: شناسایی خطا، تحلیل خطا و راهکارهای پیشگیری و اصلاح خطا. در مرحله اول، خطاهای ممکن در فرایند تولید و ساخت محصولات شناسایی میشوند. در مرحله دوم، نحوه وقوع و عواقب احتمالی خطاها مورد ارزیابی قرار میگیرد. در مرحله سوم، راهکارهای مناسب برای کاهش ریسک و پیشگیری از وقوع خطا پیشنهاد میشوند.
از مزایای روش FMEA میتوان به کاهش هزینههای تولید، افزایش کیفیت محصولات، تضمین ایمنی و جلوگیری از وقوع حوادث و خسارات از جمله مزایا نام برد. علاوه بر این، این روش برای شرکتهایی که در صنایعی نظیر خودروسازی، هواپیماسازی و صنایع غذایی فعالیت میکنند بسیار حیاتی است و به خاطر اهمیت آنها در جامعه و احتمال وقوع خطرات جدی، استفاده از این روش الزامی است.
در نتیجه، مراحل ارزیابی ریسک به روش FMEA به شرکتها کمک میکند تا با کاهش ریسک و افزایش کیفیت محصولات خود، هزینههای بیشتری را نپردازند و اعتماد مشتریان را به خود جلب کنند.
معرفی نرم افزارهای کمکی برای انجام ریسک به روش FMEA
ریسک یکی از مهمترین مباحث در هر سازمان و شرکت است که در طول فرآیند تجاری و فنی به شکل گستردهای استفاده میشود. یکی از ابزارهای مؤثر در مدیریت ریسک، روش FMEA میباشد. FMEA به صورت اختصار با عبارت Failure Mode and Effects Analysis شناختهشده است و از ابزارهای اصلی در شناسایی، ارزیابی و کاهش مخاطرات در فرآیندهای صنعتی استفاده میشود.
برای دستیابی به موفقیت در تعیین مخاطرات مرتبط با فرآیندهای صنعتی، استفاده از نرمافزارهای مختلف به منظور پشتیبانی و بازسازی رویکرد FMEA میتواند نقش مهمی در بهینهسازی فرآیندهای صنعتی و کاهش خطرات داشته باشد. در ادامه، نرمافزارهای کمکی در هر یک از مراحل رویکرد FMEA شرح داده شده است.
نرمافزار ASP support FMEA برای فرآیند تعیین ویژگیهای فرآیند، شناسایی خطرات و سطوح مخاطرات استفاده میشود. برای مثال، این نرمافزار قابلیت شناسایی مشکلات مکانیکی و الکتریکی در هر دستگاه را دارد. همچنین، نرمافزار FMEA-Pro برای مانیتورینگ و کاهش خطرات در فرآیندهای صنعتی استفاده میشود. این نرمافزار به صورت خودکار ریسکهای مربوط به هر پروسه را بررسی میکند و حتی برای شناسایی و کاهش مشکلات محتمل آماری را به دست میآورد.
همانطور که مشخص شد، استفاده از نرمافزارهای کمکی در هر یک از مراحل رویکرد FMEA میتواند بهینهسازی و کاهش خطرات در فرآیندهای صنعتی را افزایش دهد. با در دست داشتن اطلاعات کافی در خصوص معرفی این نرمافزارها و کاربردهایشان، میتوان مزیتهای موجود در این فناوری را با شناخت بهتری از شرایط خاص هر پروژه مورد بررسی قرار داد و ریسکهای محتمل را با کیفیت بیشتری شناسایی کرد.
مزایا و معایب استفاده از روش FMEA در ارزیابی ریسک
روش FMEA یا تحلیل خطاها و اثرات آنها پس از ایجاد و استفاده به عنوان یکی از روشهای کارآمد در ارزیابی ریسک شناخته شده است. این روش به منظور شناسایی و کاهش خطر و افزایش کارایی عملکرد در سیستمها و فرآیندهای صنعتی و مهندسی مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش، به منظور شناسایی خطاهای مختلف، بر اساس نوع و میزان خطاهای ممکن، ارزیابیهای موردی صورت میگیرد.
با استفاده از روش FMEA، مزایای بسیاری مانند افزایش کیفیت محصولات، کاهش هزینههای تولید، افزایش اعتماد کاربران و منتفعان از سرویسها، درک بهتر از مشکلات محصولات و افزایش رضایت مشتریان به دست میآید. در این روش، تمرکز برای جلوگیری از وقوع خطا و بحرانهای احتمالی قرار میگیرد و کار با جزئیات بالای فرآیندها و تجهیزات صنعتی انجام میشود.
هر چند، همانطور که به نظر میرسد، در استفاده از روش FMEA، معایبی نیز وجود دارد. برای مثال، از آنجایی که در این روش تمرکز بر روی برآورد احتمال خطا و شانس وقوع آن قرار میگیرد، ممکن است تمرکز از شناسایی خطاهای واقعی و قابل تشخیص به همراه تحلیل دقیق آنها کمی برداشته شود. همچنین، برآورد اینکه خطر در چه میزان طبقهبندی میشود و چه میزان اهمیت دارد، برای برخی فرآیندها و تجهیزات صنعتی مشکلاتی به دنبال خواهد داشت.
به عنوان پایاننامه، میتوان گفت که استفاده از روش FMEA در ارزیابی ریسک با مزایا و معایب خود همراه است. از یک سو، این روش به دلیل شناسایی دقیق خطاها و افزایش کارایی فرآیندها و تجهیزات صنعتی، برای شرکتها و سازمانهای صنعتی بسیار مفید واستفاده میشود، و از سوی دیگر، کمی محدودیتهایی در آن وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. بنابراین، در استفاده از این روش باید با سازوکار و چیستی آن آشنا شد.
تعریف ریسک و انواع آن
ریسک به عنوان عاملی بودجهها و اشخاص است که در حین انجام کارهای مختلف به وجود میآید. این مسئله به معنی نیمه قطعی بودن پیشبینیها و نتایج ممکن در آینده است که در صورت عدم انجام مطالعات دقیق و روشهای مدیریتی مناسب، میتواند به مخاطرات قابل تصور و حتی از پیشبینیناپذیر منجر شود.
به طور کلی، ریسک به دو نوع تقسیم میشود:
1. ریسک اداری (اداری-سازمانی): این نوع ریسک بیشتر در سازمانها، شرکتها و دولتها به وجود میآید. این نوع ریسک بیشتر از عوامل داخلی سازمان نشات میگیرد که شامل رفتارهای نادرست، تصمیمهای نامناسب، خرابکاری، فساد و غیره میشود.
2. ریسک فنی (تخصصی): این نوع ریسک بیشتر در بخشهای فنی و تخصصی ارائه خدمات و تولید کالاها به وجود میآید. برای کاهش نوع ریسک کافی است اعمال پیشبرد مسائل فنی و تخصصی با استفاده از روشهای بهروز توسط کارشناسان سطح بالایی و فنی-علمی و با بهرهگیری از مدلهای پیشرفته شبیهسازی، نظارت و کنترل سیستمها و بروز احتمالات ناخوانا در طراحی و اجرا میتواند موثر باشد.
هر دو نوع ریسک، در شرایط مختلف میتواند تأثیراتی متفاوتی برای افراد، سازمانها و جوامع داشته باشد. مطالعه و کنترل ریسکها، به منظور کاهش اثرات منفی آنها، و تأثیر مثبت برای ارتقای کیفیت حیات افراد، سازمانها و جوامع، بسیار ضروری است. با توجه به اینکه ریسک یکی از عوامل مهم در حیات افراد است، باید در تامین امنیت در حوزه مختلف، همچون حوزه اجتماعی، اقتصادی، کسب و کار و زندگی خانوادگی، بسیار دقت و احتیاط لازم را داشته باشیم.
ارزیابی ریسک به روش FMEA در صنعت و تجارت
به منظور ارزیابی ریسک در صنعت و تجارت، معمولا از روش FMEA استفاده میشود. FMEA یک ابزار مهم در مهندسی صنایع است که به منظور شناسایی و ارزیابی خطاهای محتمل در فرایند تولید و خدمات مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این روش، می توان پیش بینی کرد که در صورت اتفاق خطا، چه اتفاقاتی برای فرایند و یا محصول خواهد افتاد و از چه راهکارهایی برای جلوگیری از بروز خطا استفاده کرد.
در فرآیند FMEA، یک گروه از افراد، از سطوح مختلف سازمان شرکت میکنند. این افراد از مدیران، مهندسان، تخصصیکاران و پرسنل فنی تشکیل میشود. این گروه با هم تلاش میکنند تا هر خطری که ممکن است در فرایند تولید و ارائه خدمات ایجاد شود، شناسایی و بررسی شود. سپس گروه تصمیم میگیرد، که این خطرها در صورت بروز شدن، در چه مرحلهای از فرایند بیشترین تاثیر را خواهد داشت و از روش هایی مانند تغییر طراحی، مواد استفاده شده در فرایند تولید و یا تغییرات در فرایند تولید برای کاهش خطر استفاده میکنند.
با توجه به اهمیت FMEA در صنایع مختلف، این روش به یکی از مهمترین ابزارهای مدیریت ریسک تبدیل شده است. به عنوان مثال، در صنایع خودروسازی، کالاهای دارویی و خطوط تولید الکترونیک، FMEA به صورت فعال استفاده میشود تا خطر را کاهش دهد و از ایجاد مشکلات جدی در فرایند تولید جلوگیری کند. در نتیجه، استفاده از این ابزار در تجارت و صنعت به پیشگیری از خطرات بیشتر کمک میکند و بهبود کیفیت و کارایی فرایند تولید و خدمات را بهبود میبخشد.