نمونه ارزیابی ریسک به روش pha
ارزیابی ریسک با استفاده از روش PHA
روش PHA (Process Hazard Analysis) یک روش مناسب برای ارزیابی ریسک در فرآیندهای صنعتی و در پروژههای تولید محصولات است. با استفاده از این روش، از شناسایی خطرات موجود در فرآیندها، اختلالات در مواد و تجهیزات، حوادث بینظم و غیرقابل پیشبینی، و مشکلات مربوط به نحوه کنترل و پایش فرآیندها و تجهیزات خودداری میشود.
روش PHA شامل مراحل مختلفی است، از جمله شناسایی خطرات، اولویتبندی خطرات براساس اهمیت و تأثیر آنها بر فرآیند، ارزیابی چگونگی کنترل و پایش آنها، و ارائه راهحلهای موثر برای کنترل و حذف خطرات.
در صورتی که روش PHA بهدرستی اجرا شود، این روش میتواند به دلیل بررسی دقیق و جامع خطرات و عوارض مختلف، بهبود ایمنی و بهمنظور کاهش میزان خسارتهای احتمالی مرتبط با حوادث صنعتی، مورد استفاده قرار گیرد.
بطور خلاصه، روش PHA این امکان را فراهم میکند تا در فرآیند تولید و صنعتی، خطرات مشخص شده و ارزیابی شوند و تلاش برای کاهش میزان خطرات و بهبود ایمنی به کار گرفته شود.
مراحل اصلی ارزیابی ریسک به روش PHA
ارزیابی ریسک به روش PHA یکی از روشهای مورد استفاده در صنایع مختلف برای ارزیابی و تحلیل خطرات موجود در فرآیندها و فعالیتهای مختلف است. این روش به صورت فرآیندی پیمایشی از ابتدا تا انتها استفاده میشود و شامل تحلیل مجموعهای از فعالیتهای مربوط به فرآیند مورد نظر است.
مراحل اصلی ارزیابی ریسک برای PHA شامل مراحل زیر هستند:
۱. آماده سازی: در این مرحله، فعالیتها و فرآیندهای مورد بررسی شناسایی و ثبت میشوند. هدف این مرحله، تعریف یک مجموعه کامل و دقیق از اطلاعات مربوط به فرآیند و فعالیتهای مرتبط با آن است.
۲. طراحی چشمانداز: در این مرحله، چشمانداز کلی فرآیند و فعالیتهای مربوط به آن رسم میشوند. هدف این مرحله، بررسی تمام جوانب مختلف فرآیند و تعریف مواردی که به عنوان خطرات ممکن تلقی میشوند است.
۳. شناسایی خطرات: در این مرحله، همه خطرات مربوط به فرآیند بررسی میشوند و به صورت دسته بندی شده، در دستهای قرار میگیرند. هدف این مرحله، شناسایی تمام خطرات مربوط به فعالیتهای مورد بررسی است.
۴. ارزیابی خطرات: در این مرحله، به هر خطری یک سطح خطر تعریف میشود. این سطح خطر نشان دهنده بیشترین میزان خطر مربوط به یک خطر خاص در فرآیند است. هدف این مرحله، مشخص کردن خطراتی است که با بیشترین احتمال ایجاد مشکلات جدی و بالقوه خطرناکی همراه هستند.
۵. انتخاب روشهای کنترل: در این مرحله، روشهای مختلفی برای کنترل خطرات ارائه میشود. هدف این مرحله، محدود کردن احتمال وقوع خطرات و کاهش خطرات به حداقل است.
با اینکه مراحل انجام PHA در صنایع مختلف ممکن است با یکدیگر تفاوتهایی داشته باشند، اما در کل به همین مراحل اشاره میشود. استفاده از این روش به عنوان یک ابزار کارآمد در کنترل خطرات و افزایش ایمنی، برای هر صنعتی مفید واجد اهمیت میباشد.
تعریف مخاطرات و پاسخهای مناسب در PHA
تعریف مخاطرات در فرایند صنعتی به معنای تهدیدات و خطراتی است که در طی انجام فرایند ایجاد می شوند و می توانند باعث ایجاد صدمات فراوان برای انسان، محیط زیست و تجهیزات صنعتی شوند. به منظور پیشگیری از وقوع مخاطرات در فرایند صنعتی، می بایست بر اساس روشهای خاصی (مانند PHA) این مخاطرات شناسایی و سپس به شیوههایی که منجر به کاهش و رفع آنها می شوند، مورد بررسی قرار داده شوند.
PHA مخفف عبارت حل تحلیلی خطر است و به منظور شناسایی مخاطرات و ارائه راهکارهای مناسب در فرایند صنعتی به کار گرفته می شود. در این روش، عملکرد و عملیات تجهیزات صنعتی، روش های انتقال مواد، مواد مورد استفاده و عوامل محیطی مورد بررسی قرار میگیرند و به صورت دقیق شناسایی و سپس لیستی از خطرات ایجاد شده در هر فرایند، تهیه میشود.
پاسخ مناسب در PHA برای مخاطرات شناسایی شده شامل راهکارهایی مانند بهبود عملکرد تجهیزات، بهینه سازی روش های انتقال مواد، استفاده از مواد با کیفیت و آزموده شده، محاسبه صحیح ریسک ها و تعیین مرزهای ایمنی برای هر مرحله فرایند صنعتی است. همچنین برای کنترل ریسک ها و خطرات احتمالی، استفاده از تجهیزات و وسایل ایمنی (مانند دستکش، قبضات و عینک ایمنی) و بهرهگیری از نیروی انسانی ماهر و آموزشدیده، مورد توصیه قرار میگیرد. به این ترتیب، با اجرای مطمئن این پاسخ های مناسب در PHA، می توانیم محیط کاری ایمن و سالم را برای کارکنان و تجهیزات صنعتی فراهم کرده و دقت و اطمینان در اجرای فرایندهای صنعتی را افزایش دهیم.
فعالیتهای مشترک در ارزیابی ریسک با PHA
فعالیتهای مشترک در ارزیابی ریسک با PHA، به مجموعه اقدامات و فعالیتهایی اشاره دارد که در ارزیابی و تعیین ریسکهای صنعتی و صنعتی-فرایندی انجام میشود. با توجه به اینکه ارزیابی ریسک یکی از مهمترین فعالیتهایی است که در صنایع باید انجام شود، این فعالیت نیازمند انجام پژوهشهای گسترده و دقیق است. بنابراین، در این راستا، انجام فعالیتهای مشترک در ارزیابی این ریسک با استفاده از PHA، به دلیل افزایش کیفیت این فعالیت و کاهش هزینه و زمان صرفشده در انجام آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این بخش، پاراگرافهایی در رابطه با فعالیتهای مشترک در ارزیابی ریسک با PHA توضیح داده خواهد شد. این فعالیتها شامل انجام ارزیابی ریسک، پیشگیری از وقوع حادثه و طراحی، ارزیابی و بهبود فرایندهای پیشرفته تر میباشند. علاوه بر این، برخی از فعالیتهای دیگر شامل انجام تحلیل پذیری فرآیند، بررسی ویژگیهای نوار خطا، تعیین علائم و نشانههای استقرار و نگهداری، ارزیابی و بهبود تأمین کنندگان و کنترل و ارزیابی مواد شیمیایی و مواد خطرناک هستند.
با توجه به اینکه آدمها بهعنوان یک عوامل انسانی تحت تأثیر ریسکهای شغلی و صنعتی هستند، لازم است که در ارزیابی ریسکها مورد توجه قرار بگیرند. بنابراین، انجام آموزشهای ویژه به کارکنان، تلاش برای آگاه سازی کارکنان از ریسکهای محیطی، مواد خطرناک و تأثیرات آنها بر سلامت، یکی از فعالیتهای مهم در این زمینه میباشد.
با انجام فعالیتهای مشترک در ارزیابی ریسک با PHA، همه افراد مرتبط با صنعت، از جمله مدیران، کارکنان، ناظرین و روسا، با رعایت روشهایی که در PHA استفاده میشود، قادر به تشخیص زودهنگام علائم خطر در محیط کار هستند. همچنین با توجه به اهمیت آگاهی افراد در مورد ریسک خطرناک، این فعالیتها به کاهش خطرات ناشی از حوادث و بالا بردن کیفیت صنایع و فرآیندهای صنعتی کمک خواهد کرد.
استفاده از PHA در صنایع مختلف
PHA یا پلی هیدروکسی آلاستات، یک پلیمر طبیعی و تجزیه پذیر است که از طریق باکتری های خاصی تولید می شود. این پلیمر در صنایع مختلف مانند کشاورزی، پزشکی، فرآوری غذا، بسته بندی، پوشاک و صنایع دیگر، مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه به برخی از موارد استفاده این پلیمر در صنایع مختلف اشاره می شود.
- بسته بندی: PHA می تواند به عنوان جایگزینی برای پلی تترا فلوئورواکسی الکترات (PTFE) یا تفلون، استفاده شود. این پلیمر می تواند ویژگی های بالقوه ای مانند مقاومت به رطوبت، گرما، روغن و گاز را داشته باشد.
- صنعت کشاورزی: PHA می تواند در ساخت بسته های کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. مثلا می توان آن را به عنوان فیلترهای جدا کننده در سیستم های آبیاری یا به عنوان بسته بندی بذرها استفاده کرد.
- پزشکی: PHA از طریق تخمیر باکتریایی قابل تجزیه پذیر است و می تواند جایگزینی برای پلیمر هایی مانند پلی استرول که به آرامی تجزیه می شوند، باشد. همچنین این پلیمر می تواند در ساخت ترمومترها، ایمپلنت های پزشکی، بسترهای بیمارستانی و موارد دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
- فرآوری غذا: PHA می تواند به عنوان پوششی حفاظتی برای مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین این پلیمر دارای خاصیت بیان حلقه های متعدد است که می تواند به عنوان بسته بندی برای غذاهایی مانند گوشت، پنیر و غیره استفاده شود.
- صنعت پوشاک: PHA می تواند به عنوان مواد سازگار با محیط زیست، در ساخت لباس های پلیمری مورد استفاده قرار گیرد. همچنین این پلیمر با زیست خاکدانی مطلوب و تجزیه پذیری به عنوان موادی برای تولید لباس های برای دورهمی های خارج از منزل ورزشی کاربرد دارد.
با توجه به این که PHA یک پلیمر تجزیه پذیر است، می تواند مزیت های بسیاری برای صنایع مختلف داشته باشد. استفاده از این پلیمر در مواردی مانند بسته بندی، فرآوری غذا و پوشاک، باعث کاهش تولید پسماندها و آلودگی زیست محیطی می شود و از این رو می تواند به عنوان یک پلیمر مورد استقبال صنایع مختلف قرار گیرد.
مزایا و معایب استفاده از PHA برای ارزیابی ریسک
PHA (Pre-Hazard Analysis) یک ابزار ارزیابی ریسک است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. PHA با بررسی پیشینه حوادث وقوع یافته در سیستم مورد نظر، اجزای مختلف آن را شناسایی کرده و از این طریق به دست آوردن خود ریسکهای مربوط به آنها میپردازد.
از مزایای استفاده از PHA میتوان به ارایه الگوهای رفتاری در سیستم ها، اعتماد بیشتر سازندگان به سیستم، کاهش حجم طراحی مدلریسی و بررسی ریسکهای پیچیده و چند بعدی اشاره کرد. همچنین استفاده از PHA برای ارزیابی ریسک، به سازمانها کمک میکند تا از مسائل مربوط به ایمنی، محیط زیست و قانونی پیشاپیش باخبر شوند و جلوی وقوع حوادث و یا تخریب دستگاههای صنعتی را بگیرند.
اما همانطور که در هر ابزار دیگری خصوصیات مثبتی در PHA وجود دارد، مشکلات و چالشهایی هم وجود دارد. در مواردی، ارزیابی ریسک با استفاده از PHA ممکن است توضیحاتی بیش از حد فنی و پیچیده داشته باشد که تقریبا هیچ خواننده عادیای نمیتواند آنها را درک کند. علاوه بر این، PHA تنها منبعی از ارزیابی ریسک نیست. به همین دلیل، PHA تنها باید به عنوان یک ابزار تکمیلی به کار گرفته شود و برای یافتن همهی ریسکها به صورت کامل و شامل نباید برای ارزیابی ریسک مورد استفاده قرار گیرد.
با توجه به مزایا و معایب مطروحه، بهترین روش استفاده از PHA در ارزیابی ریسک رعایت چند اصل کلی، مانند به درستی تفسیر نتایج PHA، تعامل با دیگر پلتفرمهای ارزیابی ریسک و ارتباط با افرادی که مسئولیت ریسک را برعهده دارند، است. به عنوان نتیجه، استفاده از PHA باید با دقت و همراه با فرآیندهای دیگر به عنوان یکی از ابزارهای ارزیابی و کاهش ریسک در صنعت به عمل آید.