ارزیابی و مدیریت ریسک در hse
بررسی ریسک‌های موجود در HSE
حوزه بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) در هر سازمانی به عنوان یکی از اصولیترین مسائل به شمار می‌آید. این حوزه یکدستی میان سلامت کارکنان، ایمنی کار و حفظ محیط زیست را به همراه دارد. به همین دلیل تهدیدات مختلفی نیز برای HSE وجود دارد که باید به آنها توجه شود.
از جمله ریسک‌هایی که در HSE عیان شده‌اند، می‌توان به تهدیداتی که در محیط زیست وجود دارد اشاره کرد، از جمله آلودگی هوا، آب و خاک، لجن‌های سازمانی ناشی از فرایند تولید، تخلیه پسماندها در جوامع و غیره. این ریسک‌ها می‌تواند برای کارکنان و افرادی که در ارتباط با سازمان هستند، ضرر آور باشد.
همچنین، ریسک‌هایی که در ایمنی کار و سلامت کارکنان وجود دارد، باید به طور جدی مورد بررسی قرار گیرد. از این دست ریسک‌ها می‌توان به نحوه مدیریت روی بسته‌های ایمنی و هیولاگ کردن ماشین‌آلات و تجهیزات کاری، صدمه‌ورزی‌های محیطی، تأمین تجهیزات ایمنی خواسته شده و غیره اشاره کرد.
ورودی به محیط کار پرخطره و باید در نظر گرفت که روند تأمین و سازماندهی به صورتی باشد که کارکنان در معرض خطرات ایمنی و حادثه قرار نگیرند. به همین دلیل مدیریت در سازمان‌ها باید روی تأمین و استفاده از تجهیزات و فرآیندهای ایمن کار متمرکز باشد.
در کل، به منظور ارتقای HSE، باید به بررسی ریسک‌ها با دقت خاص و رادار مشترکی پرداخته، روند مدیریت آن را توسعه و به بهبودی زندگی کاری و زندگی خود کارکنان و عناصر مادی و معنوی سازمان انجامید.
تحلیل و ارزیابی ریسک‌های مرتبط با ایمنی، بهداشت و محیط زیست
تحلیل و ارزیابی ریسک‌های مرتبط با ایمنی، بهداشت و محیط زیست یک فرآیند بررسی و پایش است که در آن احتمال وقوع خطرات مختلف به دلیل کاربردهای مختلف در یک سازمان، صنعت یا فعالیتی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ریسک‌های مرتبط با ایمنی، بهداشت و محیط زیست باید ابتدا شناسایی و بعد از سایر روشهای ایمنی و پیشگیری برای کنترل و کاهش آنها استفاده شود تا موفقیت در سطح سازمان و همچنین کاهش تاثیرات منفی آن روی محیط زیست تضمین شود.
این فرآیند ارزیابی و تحلیل به روشهای مختلفی انجام می‌شود. تحلیل خطر، ارزیابی عوامل انسانی، ارزیابی عوامل محیطی و ارزیابی تاثیرات محتمل ریسک بر جامعه همگی روش‌هایی هستند که در طول این فرآیند قابل استفاده هستند. در هر مرحله از این فرآیند، از یک زبان فنی خاص و معمولاً غیر قابل فهم توسط عموم مردم استفاده می‌شود. به همین دلیل، برای امنیت و بهداشت شغلی، ارتباط درست بین متخصصان و آن‌هایی که نیاز به اطلاعات دارند بسیار حیاتی است.
در نهایت، تحلیل و ارزیابی ریسک‌های مرتبط با ایمنی، بهداشت و محیط زیست کار دشواری است که نیاز به تخصص و دانش فنی دارد. از آنجایی که فعالیت‌های مرتبط با ایمنی، بهداشت و محیط زیست همیشه با حفاظت و رعایت این سه موضوع شروع و خاتمه می‌یابد، لازم است که یک تحلیل و ارزیابی دقیق و بدقت از تمامی خطرات مرتبط با آنها انجام شود.
شناسایی موارد مشابه و پیش بینی ریسک‌های جدید
بحث در مورد شناسایی موارد مشابه و پیش بینی ریسک‌های جدید، در علم روانشناسی و علم اجتماعی به شدت مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع در اثر وجود فضای اطلاعاتی فراوان و انبوهی که امروزه در دسترس است، بسیار مهم و حیاتی شده است. به طور معمول، اگر ما بخواهیم از خطرات روانی، اجتماعی و فردی پیشگیری کنیم، باید موارد مشابهی را شناسایی کنیم که در این موضوعات پیش آمده‌اند.
به عنوان مثال، در حوزه روانشناسی، بهترین راه برای تشخیص افرادی که احتمال بیماری روانی وجود دارد، شناسایی موارد مشابه است. در این موارد، سابقه بیماری روانی در خانواده یا سابقه بیماری روانی در خود فرد، می‌تواند نشان دهنده این باشد که چنین خطری وجود دارد. این شناسایی موارد مشابه پیشگیری از بروز این خطرات را شامل می‌شود.
در علم اجتماعی نیز، شناسایی موارد مشابه باعث افزایش دانش و صلاحیت برای شناسایی ریسک‌های جدید می‌شود. از دیدگاه اجتماعی، هرگاه شناسایی موارد مشابه، گسترش دانش و فرهنگ اجتماعی در مورد چنین خطراتی را شامل می‌شود، که باعث افزایش آگاهی و پیشگیری از بروز ریسک‌های جدید وابسته به هر موضوعی در کشور جامعه می‌شود.
در مجموع، شناسایی موارد مشابه در هر حوزه‌ای، به ما کمک می‌کند تا ریسک‌های جدید را پیش بینی کنیم و بتوانیم از پیشگیری مناسب استفاده کنیم. به عبارت دیگر، هدف از شناسایی موارد مشابه پیشگیری از بروز ریسک ها و خطرات جدید است.
ارزیابی تاثیرات ریسک‌های محتمل بر سلامت و ایمنی کارکنان
توضیحات
ریسک‌های محتمل در هر سازمانی وجود دارند که می‌توانند بر سلامت و ایمنی کارکنان تاثیرگذار باشند. بسیاری از این ریسک‌ها در محیط کار به دلیل شرایطی که در آنجا وجود دارد، مثلاً عدم رعایت استانداردهای ایمنی، بی‌توجهی به مسائل بهداشتی و نیز برنامه‌ریزی نامناسب برای حفاظت از شفافیت و علی‌رغم اینکه بسیاری از سازمان‌ها در بخش‌های مختلف خود ریسک‌ها را کاهش داده‌اند، اما همواره وجود دارند.
تاثیرات احتمالی این ریسک ها بر سلامت و ایمنی کارکنان شامل مشکلات جزئی یا دائمی می‌تواند شامل آسیب های جسمی برای کارمندان، طوطی عفونت، مسمومیت، کمبود نیروهای انسانی، کاهش کارایی کارمند و دیگر تاثیرات ناپسند باشد. به عنوان مثال، در بیمارستان‌ها، نقص‌های زیرساختی و نیز هدررفت ریسک‌های ایمنی برای بیماران و کارمندان ممکن است به غلط دستورات پزشکی، بازگشت ناروا، خشکیدگی و در نتیجه فراهم‌نشدن فرصت‌های درمانی به افراد بیمار منجر شود.
در رابطه با ارزیابی تاثیرات ریسک‌های محتمل بر سلامت و ایمنی کارکنان، باید به طور بازتر و جامع به بررسی این ریسک‌ها پرداخت. محیط کار باید به گونه‌ای باشد که ریسک های محتمل کاهش یابد و راه حل هایی برای برطرف کردن مشکلات فراهم شود. تدابیری مانند آموزش کارمندان، ارائه وسایل حفاظتی مختلف و نظارت مداوم بر موقعیت ها می تواند تاثیر مثبتی در کاهش ریسک های محتمل داشته‌باشند. همچنین باید توجه به مسائل بهداشتی و بهداشتی پرسنل داشت که به تأثیرات جسمی و روحی کارمندان برای سازمان کمک می کند. به طور کلی، مدیران سازمان باید برای برطرف کردن ریسک‌های محتمل در محیط کار، با افزایش سطح سلامت و ایمنی کارمندان کوشا باشند.
مدیریت ریسک های شناسایی شده در HSE
با توجه به اینکه HSE به عنوان یک پارامتر اساسی در تمامی صنایع و شرکت های تولیدی، خدماتی و بهداشتی به شمار می رود، شناسایی و مدیریت ریسک های موجود در این حوزه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
برای شناسایی ریسک های HSE، ابتدا باید از روش های شناختی مانند مشاهده، مطالعه و تحلیل وضعیت پیشین، برای شناسایی تحلیلی و کمیتی برخی از فعالیت ها و رخداد های احتمالی در این حوزه استفاده کرد. با تجمیع و ساماندهی اطلاعات به دست آمده، از طریق استفاده از ابزارهای تخصصی و از جمله روشهای ریاضی، جدول برون سپاری و نمودارهای گرافیکی، می توان به اهمیت و احتمال روی دادن ریسک ها پی برد.
سپس با در نظر گرفتن ریسک ها، باید برنامه ای برای مدیریت آنها ایجاد و از ابزار های مورد نظر برای ایجاد نظارت و کنترل بر روی میزان ریسک ها استفاده کنیم. این ابزار ها شامل تسهیل در نظارت بر تغییرات و شناخت تغییرات ریسک های موجود، ایجاد دستورالعمل های ایمنی و فرآیند است، که به تمامی اعضای گروه با یک رویکرد مشترک کمک می کند به مسئله نگری یکسان و الزامات ایمنی را به صورت کامل درک کنند.
به شکلی که موجودیت هایی مانند اتحادیه های کارگری، سازمان ها و وزارتخانه ها مترتب می شوند، تلاش های کوشا برای تعیین دستورالعمل های ایمنی و تشخیص ریسک ها بستر خوبی برای بهبود رویکرد های امنیتی و HSE فراهم می کند. با این حال ، هیچ کدام از برنامه ها یا تلاش های شناسایی ریسک به صورت کامل در پیش گیری از ریسک و حفظ سلامتی و ایمنی کارگران درصنایع مختلف موفق نیستند و همیشه نیاز به به‌روز رسانی و مدیریت مجدد ریسک هاست.
طراحی استراتژی‌هایی برای کاهش ریسک در HSE
هدف اصلی از طراحی استراتژی‌هایی برای کاهش ریسک در HSE، حفظ سلامت و ایمنی کارکنان و کاهش خطرات برای محیط زیست است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا باید از موارد خطرناک در محیط کار و محیط زیست آگاه شویم و سپس طرحی را برای کاهش آنها ایجاد کنیم. در این راستا، مدیریت خطرات از پایه‌های مهم برای ایجاد استراتژی کاهش ریسک است.
یکی از مهمترین مباحث در کاهش ریسک، آموزش به کارکنان در زمینه پیشگیری از حوادث، دقت در انجام کار و اجرای دستورالعمل‌های ایمنی است. علاوه بر آموزش، استفاده از تجهیزات ایمنی و آزمایش‌های دوره‌ای برای بررسی وضعیت ایمنی محیط کار و محیط زیست نیز موثر است. همچنین ارزیابی و مطالعه عمیق در زمینه ریسک و خطرات ناشی از فعالیت‌های صنعتی جهت طراحی و ایجاد آیین‌نامه‌های ایمنی و محیط‌زیستی، از دیگر راهکارهای موثر واکنش به ریسک در این حوزه است.
به طور کلی، طراحی استراتژی‌هایی برای کاهش ریسک در HSE، شامل یک سری اقدامات جهت بهبود ایمنی کارکنان، محافظت از محیط زیست و جلوگیری از وقوع حوادث داخل و خارج از کارگاه است. این استراتژی‌ها باید با توجه به نیاز های متفاوت هر شرکت و واحد صنعتی، طراحی و پیاده سازی شوند تا بتوانند به دلیلی مثبت واکنشگرانه منجر شوند و کیفیت محصولات و خدمات در واحد تولیدی را بهبود دهند.