ارزیابی ریسک مواد شیمیایی به روش سنگاپور
ریسک مواد شیمیایی به عنوان یک مفهوم مهم در علم محیط زیست مورد توجه قرار می گیرد، زیرا مواد شیمیایی در راستای تامین نیازهای انسان و توسعه صنعت به عنوان یک ابزار کاربردی استفاده می شوند. به همین خاطر برای تامین سلامت محیط زیست و جامعه باید ریسک های مواد شیمیایی را ارزیابی کرد و راهکارهای مناسب برای کاهش ریسک ها را پیشنهاد داد.
ارزیابی ریسک مواد شیمیایی به روش سنگاپور یکی از متد هایی است که برای این منظور به کار می رود. در این روش، دو واحد اصلی برای ارزیابی ریسک استفاده می شود: ارزیابی خطر و ارزیابی تعریف شده. در ارزیابی خطر، بر اساس میزان شدت خطر در معرض قرارگرفتن، محصول مورد نظر به سه دسته بندی شدید، متوسط و کم خطر تقسیم می شود. در ارزیابی تعریف شده، محصول مورد نظر براساس ارزیابی خطر به سه دسته تعریف شده ، آب دو کیفیت، کیفیت پایین و بدون جریان و نبود کیفیت تقسیم می شود.
با استفاده از روش سنگاپور، می توان نشان داد که میزان ریسک مواد شیمیایی در محصول مورد نظر چگونه است و در صورت لزوم راهکارهایی را برای کاهش خطرات پیشنهاد کرد. با استفاده از این روش، می توان از اثرات نامطلوب مواد شیمیایی بر سلامت انسان و محیط زیست جلوگیری کرد و بهبود عملکرد صنعت و توسعه اقتصادی را بدون ایجاد اثرات منفی برای محیط زیست و جامعه ارتقا داد. درنهایت می توان گفت که ارزیابی ریسک مواد شیمیایی به روش سنگاپور یک راهکار موثر و علمی برای حفظ و حراست از محیط زیست و سلامت انسان است.
مفاهیم واژگان اصلی در ارزیابی ریسک مواد شیمیایی
با توجه به اینکه مواد شیمیایی در بسیاری از صنایع و به ویژه نفت، گاز، داروسازی، کشاورزی، غذایی و محصولات پایه، به شکل گسترده استفاده می‌شوند، لذا ارزیابی ریسک مواد شیمیایی می‌تواند موثر و مفید باشد. روش‌های ارزیابی ریسک مواد شیمیایی برای رشد اقتصادی، حفاظت از بهداشت عمومی و ایمنی و بهره‌وری منابع طبیعی بسیار مهم هستند.
مفهوم ریسک شیمیایی برای اولین بار در دهه ۱۹۶۰ مطرح شد و به معنی احتمال بروز حادثه یا آسیب هسته‌ای، صنعتی یا بیولوژیک، که بیشتر به دلیل استفاده از مواد شیمیایی خطرناک به وجود می‌آید، است.
این پروسه ارزیابی‌هایی را در بر می‌گیرد که به نوع و میزان ریسک مواد شیمیایی و نحوه کاهش آن پرداخته و به کنترل پایدار بخش‌های مختلف صنعت کمک می‌کنند. این ارزیابی‌ها، شامل بررسی اطلاعات ترکیبات مختلف و میزان دسترسی آسان برای جمع‌آوری اطلاعات، تعیین حدود محصولات شیمیایی و نحوه برچسب‌گذاری آنها، ارزیابی از زاویه توسعه صنعتی، ارزیابی دور ریسک آن، تعیین سیاست‌های ارزیابی دور ریسک و مسائلی مانند رد صلاحیت، بسته‌بندی و استشارت در خصوص ایمنی و بهداشت کار می‌شوند.
بررسی و ارزیابی منابع موجود آنها می‌تواند نقش مهمی در پایش ایمنی و بهداشت داشته باشد و می‌تواند به کاهش ریسک و تضمین ایمنی بیشتر کمک کند. همچنین، این ارزیابی‌ها به کاربران نهایی از شیمیایی‌های موجود در مهندسی، کشاورزی و بسیاری از صنایع دیگر الهام می‌دهد.
روش‌های مورد استفاده در ارزیابی ریسک مواد شیمیایی به روش سنگاپور
ارزیابی ریسک مواد شیمیایی به منظور شناسایی و ارزیابی خطرات بهداشتی و ایمنی از مصرف یا تماس با این مواد برای انسان‌ها و محیط زیست صورت می‌گیرد. روش سنگاپور یکی از مهمترین روش‌های استفاده شده در این حوزه است. این روش شامل فرایندی است که اطلاعات و داده‌های لازم برای ارزیابی ریسک را در خصوص مواد شیمیایی جمع‌آوری، تحلیل و مقایسه می‌کند.
در این روش، ابتدا مواد شیمیایی مورد ارزیابی شناسایی می‌شوند و سپس مراحل مختلف از جمله فرآیند تولید، نحوه مصرف، خواص و ترکیبات شیمیایی آنها مورد بررسی قرار می‌گیرند. سپس اجزای ریسک از جمله تعریف خطر، تعریف تماس و ارزیابی تماس با مواد شیمیایی بررسی می‌شوند و مجموع ریسک کل به دست می‌آید.
در این روش، با استفاده از یک داده‌گر و برنامه‌ریزی کامپیوتری، داده‌های خام جمع‌آوری شده تحلیل و فراوری می‌شوند. از قابلیت‌های آن، می‌توان به قابلیت پیوستگی با سیستم های موجود مرتبط با ارزیابی ریسک و همچنین بهره‌گیری از داده‌های پیشین برای نتایج بهتر در آینده اشاره کرد.
استفاده از روش سنگاپور برای ارزیابی ریسک‌های مواد شیمیایی به عنوان یک روش کم هزینه و مؤثر مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از این روش، می‌توان در بررسی‌های خطرات بهداشتی و ایمنی نوساناتی که در فرایند تولید و مصرف مواد شیمیایی به وجود می‌آیند را کنترل و مدیریت کرد و از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرد.
مزیت‌ها و معایب ارزیابی ریسک مواد شیمیایی با استفاده از روش سنگاپور
ارزیابی ریسک مواد شیمیایی یک عملیات ضروری در صنایع شیمیایی و پتروشیمی محسوب می‌شود که به منظور پیشگیری از وقوع خطرات و تأثیرات منفی بر روی انسان و محیط زیست انجام می‌شود. یکی از روش‌های مورد استفاده در این زمینه، روش سنگاپور می‌باشد. در ادامه به بررسی مزایا و معایب این روش پرداخته خواهد شد.
مزیت های استفاده از روش سنگاپور در ارزیابی ریسک مواد شیمیایی عبارتند از:
- تأمین استانداردهای آزمایشی امن و دقیق با تکیه بر بهترین پتروشیمی ها و شرکت های بزرگ شیمیایی جهان.
- روش ساده و قابل استفاده حتی برای کوچکترین شرکت های شیمیایی.
- ارزیابی شیمیایی کامل و جامع ریسک ها، شامل موانع، جایگاه و استفاده از محصولات شیمیایی.
- محاسبه ریسک های شیمیایی در همه جوانب شامل، نقض ایمنی، تأثیرات بر روی محیط زیست، خطرات بهداشتی و غیره.
- طراحی راهکارهای امن و پایدار برای کاهش ریسک های شیمیایی.
- افزایش اطمینان غرفولی پایداری و ایمنی با استفاده از ابزارهای پیشرفته رایانه.
با وجود تمام مزایای مذکور، استفاده از روش سنگاپور دارای معایبی نیز می‌باشد. این معایب به شرح زیر است:
- این روش از پایه ساخته شده و محدود به عوامل Use، Manufacture، Storage، Distribution ،Exposure است. به عبارت دیگر، مناطق دیگر در زندگی چون نحوه استفاده، مصرف و غیره در این روش مورد بررسی قرار نمی‌گیرند
- این روش، فقط به ریسک‌های شیمیایی توجه می‌کند و از ریسک‌های جانبی و بیولوژیکی چشم پوشی می‌کند.
- عدم ارتباط مستقیم بین ریسک و اثر آن برای فرد ساده نیست و به شرح دقیق استدلال‌های علمی نیاز دارد.
با این وجود، استفاده از روش سنگاپور به عنوان یک ابزار رویارویی با ریسک‌های شیمیایی بسیار موثر است. دقت جایگاه آن بیشتر در صنعت و ایجاد الزامات قانونی جهت پیشگیری از وقوع خطرات همواره لازم است.
اهمیت بهره‌برداری از روش سنگاپور در ارزیابی ریسک مواد شیمیایی
روش سنگاپور، یک رویکرد سیستمی برای ارزیابی و مدیریت ریسک مواد شیمیایی است که از دیدگاه فنی، اقتصادی و اجتماعی به بررسی این مواد می‌پردازد. این روش در دهه ۱۹۸۰ توسط پروفسور جوزف لیم و تیمش در دانشگاه ملی سنگاپور توسعه یافت و در طول سالیان بعد به دلیل کارآیی و پایبندی به اصول علمی و روش‌های نوین مورد توجه قرار گرفت.
هدف اصلی روش سنگاپور، درک و تعیین میزان ریسک مواد شیمیایی در محیط اطراف و نیز تأمین ایمنی و سلامت افراد است. این روش بر اساس دو مرحله اساسی، تعیین ارزش ریسک و مقایسه آن با حد استاندارد انجام می‌گیرد. در مرحله اول، اطلاعات درباره مواد شیمیایی و مراحل تولید، توزیع و استفاده آنها به دست آورده شده و اطلاعات محیطی مرتبط با نحوه استفاده از مواد شیمیایی طبق طرح کاربری بررسی می‌شود. در این مرحله تمام مواردی که ممکن است به عنوان ریسک شناخته شوند بدون در نظر گرفتن میزان آلودگی محیطی مورد توجه قرار می‌گیرند.
در مرحله دوم، میزان ریسک محیطی برای افراد و جامعه مورد توجه قرار می‌گیرد. در این مرحله از روش‌های ریاضیاتی و آماری برای تعیین میزان ریسک استفاده می‌شود و سپس نتایج حاصل با حد های استاندارد مقایسه می‌شود. در اینجا باید توجه داشت که حد استاندارد شامل محاسبه میزان مجاز ریسک برای افراد در معرض خطر، زیست محیط، تولیدکنندگان و استفاده کنندگان مواد شیمیایی است.
استفاده از روش سنگاپور از نکات مهم در ارزیابی ریسک مواد شیمیایی است که به دلیل انعطاف‌پذیری و تنوع در ارزیابی مواد شیمیائی، در کشورهای مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین استفاده از این روش، بهبود قابل توجهی در میزان ایمنی و سلامت افراد در معرض خطر و جامعه به دست آمده است.
مسئولیت‌های پژوهشگران در ارزیابی ریسک مواد شیمیایی به روش سنگاپور
بررسی ریسک مواد شیمیایی مسئله‌ای حیاتی در صنعت و بهداشت عمومی است. اگرچه برای ارزیابی ریسک می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد، اما روش سنگاپور به عنوان یکی از مهمترین روش‌هایی که در زمینه ارزیابی ریسک مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، مورد توجه قرار گرفته است.
در روش سنگاپور، مسئولیت ارزیابی ریسک مواد شیمیایی به عهده پژوهشگران است. در این روش، پژوهشگران باید با استفاده از اطلاعات مربوط به خصوصیات مواد شیمیایی، شرایط مورد استفاده و موانع ایمنی احتمالی، ریسک احتمالی را برای یک فرد یا جامعه به دست آورند.
پژوهشگران در این روش، مسئولیت‌های گوناگونی دارند. برای مثال، آنها باید اطمینان حاصل کنند که اطلاعاتی که برای ارزیابی ریسک استفاده می‌کنند، دقیق و معتبر است و با استانداردهای حداکثر ایمنی سازگار است. همچنین، آنها باید ضمن رعایت حریم خصوصی، از اعلام اطلاعات حساس به سایرین، خودداری نمایند.
به علاوه، پژوهشگران در این روش، باید مطالعاتی در زمینه دست‌یابی به جایگزینی مواد شیمیایی خطرناک با مواد سالم و کم‌خطر انجام دهند. علاوه بر این، آنها باید بتوانند به کاربران اطلاعاتی در مورد ریسک‌های ناشی از مواد شیمیایی را ارائه دهند و در صورت لزوم، توصیه‌های مربوط به پوشش محافظ یا نحوه استفاده از مواد شیمیایی را نیز به کاربران ارائه دهند.
بنابراین، مسئولیت‌های پژوهشگران در ارزیابی ریسک مواد شیمیایی به روش سنگاپور بسیار پردردسر و پراهمیت است و نیازمند یک دقت و دانش کامل در این زمینه می‌باشد.